عنوان «ختم قرآن» از صدر اسلام براى مسلمانان آشنا بوده است و پيامبر صلى اللَّه عليه و آله، امامان اهل بيت و صحابه در باره چگونگى، زمان، روش و ثواب ختم قرآن كريم سخن گفته‌اند .^۱ شايد تعبير «مجلس ختم» كه براى درگذشتگان برگزار مى‌شود از همين «ختم قرآن» گرفته شده باشد؛ زيرا مرسوم است كه در چنين مجلسى يك يا چند بار، قرآن را ختم مى‌كنند.

بركات ختم قرآن‌

در روايات اهل بيت عليهم السلام تأكيد فراوانى بر فضيلت ختم قرآن شده و در شمارى از آنها، ثواب‌ها و بركات بسيارى براى ختم قرآن بيان شده است كه برخى مقيد به زمان‌هاى خاص مانند ماه مبارك رمضان‌^۲ يا مكان‌هاى خاص مانند مكه مكرمه اند^۳ و برخى مطلق؛ مانند اجابت دعا .^۴
از مشهورترين روايات در باره بركات ختم قرآن ، روايتى است از پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله كه بنا بر آن، هر كس قرآن را ختم كند، گويى نبوّت ، ميان دو پهلوى او [كنايه از جان او] جاى گرفته است، جز اين كه به او وحى نمى‌شود:
مَن خَتَمَ القُرآنَ فَكَأَنَّما اُدرِجَتِ النُّبُوَّةُ بَينَ جَنبَيهِ ، ولكِنَّهُ لا يوحى‌ إلَيهِ .^۵
كسى كه قرآن را ختم كند ، چنان است كه نبوّت در ميان دو پهلويش قرار داده شده باشد ، جز آن كه به او وحى نمى‌شود.

مدّت ختم قرآن‌

در اين كه همه قرآن بايد در چند ساعت، روز يا ماه قرائت شود تا عنوان «ختم