قرآن» بر آن صدق كند، روايات بسيار و گوناگونى از پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله و امامان معصوم عليهم السلام رسيده است؛ به گونه‏اى كه در برخى از منابع روايى شيعه و سنّى باب‏هايى بدين موضوع اختصاص يافته‏اند. بر پايه بسيارى از روايات، كم‏ترين زمان ختم كامل قرآن سه روز است.^۱
از توصيه‏هاى معصومان به شروع ختم جديد قرآن، هنگام پايان يافتن ختم پيشين ، بر مى‏آيد كه تلاوت قرآن در قالب «ختم قرآن» از فضيلت و ثواب بيشترى برخوردار است. پيشوايان معصوم عليهم السلام از ختم منظم قرآن به «حلّ و رحلة» يعنى بار افكندن و كوچ كردن تعبير كرده‏اند و از چنين تلاوت‏كننده‏اى به «حالّ مرتحل» يعنى بارافكنِ كوچنده تعبير مى‏شود و مراد اين است كه چون قرآن ختم مى‏شود، قارى بى‏درنگ ختم ديگرى آغاز مى‏كند و اين «بهترين عمل» بر شمرده است.^۲
تعارض ظاهرى روايات را در اين باره مى‏توان با تفاوت‏هاى انسانى، زمانى، مكانى و مانند آن توجيه كرد:
1. تفاوت انسانى (نابرابرى استعدادهاى قاريان): توانمندى و چيرگى قاريان و نابرابرى مهارت آنان در قرائت ، مى‏تواند در كوتاهى و بلندىِ زمان ختم قرآن مؤثّر باشد. از اين رو پيشوايان معصوم عليه السلام به برخى قاريان اجازه نمى‏دادند كه قرآن كريم را در كم‏تر از يك ماه ختم كنند^۳ و براى بعضى ديگر كم‏تر از يك هفته را روا نمى‏دانستند ؛^۴ ولى در روايتى صحيح السند آمده است كه به برخى از اصحاب، اجازه ختم قرآن را در هر شب داده‏اند.^۵اين‏گونه روايات مى‏تواند از تفاوت استعداد و شايستگى ذاتى افراد در بهره‏مندى از قرآن كريم نيز حكايت كند. حديثى از