پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله شاهد خوبى است كه پس از آن كه ختم قرآن در هفت روز را كار مقرّبان و ختم در پنج روز را كار صديقان و ختم در سه روز را كار پيامبران دانسته، فرموده است: اين، كارى طاقتفرساست و گمان نمىكنم شما توان آن را داشته باشيد، مگر آن كه رنج بيدارى در شب را بر خود هموار كنيد .۱ همچنين آن حضرت در باره مردى كه گفت: مىتوانم در كمتر از يك ماه قرآن را ختم كنم، فرمود: در بيست روز ختم كن و پس از آن كه مرد بار ديگر همان سخن را به زبان آورد، فرمود: در ده روز ختم كن و بار سوم، فرمود: در هفت روز ختم كن. ۲
2. تفاوت زمانى: از برخى روايات بر مىآيد كه زمانهاى مباركى همچون ماه رمضان در چندوچون ختم قرآن اثر دارد ؛۳ زيرا در اين ايام از يك سو نشاط روحى و پذيرش قلبى براى تلاوت و فهم قرآن كريم بيشتر و از سوى ديگر فضيلت تلاوت افزونتر است. در روايتى امام صادق عليه السلام به ابوبصير اجازه مىدهد كه قرآن را در كمتر از شش روز ختم كند؛ ليكن در همان روايت براى او روا مىدارد كه در ماه مبارك رمضان قرآن را در سه روز به پايان برساند .۴ به نظر مىرسد علت اين دو حكم متفاوت، ويژگى و فضيلت ماه مبارك رمضان است.
3. تفاوت مكانى: از برخى از روايات بر مىآيد كه مكانهاى مقدسى همانند مكّه براى ختم قرآن فضيلت بيشترى دارند.۵ از اين رو ممكن است برخى اختلافات روايات در مدّت ختم قرآن، ناظر به تفاوت مكانى باشد؛ چنان كه امام باقر عليه السلام به نقل ابو حمزه ثمالى فرمودند كه براى ختم قرآن كريم در مكه مكرمه، آن هم در كمتر از يك هفته پاداش بسيارى است.۶
1.ر . ك : ص ۳۷۹ ح ۱۳۶۹ .
2.ر . ك : ص ۲۸۱ ح ۱۱۹۳ .
3.ر . ك : ص ۳۷۷ ح ۱۳۶۵ .
4.ر . ك : ص ۲۷۹ (بهار قرآنخوانى) .
5.ر . ك : ص ۴۰۳ (بركت ختم كردن قرآن در مكّه) .
6.ر . ك : ص ۴۰۳ ح ۱۳۸۸ .
