افزون بر آنچه گذشت، مى‏توان برخى روايات پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله را ناظر به ختم «مقدارى از قرآن» دانست؛ چنان‏كه آن حضرت در روايتى مى‏فرمايد: ختم قرآن تا جايى است كه مى‏دانى: «خَتمُ القُرآنِ إلى‏ حَيثُ تَعلَمُ».^۱ختم قرآن براى مسلمانان صدر اسلام، به همان مقدارى بود كه تا آن زمان بر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نازل شده و براى آنان قرائت كرده بود.
از مجموع روايات ختم قرآن بر مى‏آيد كه تلاوت مطلوب آن است كه با نشاط، تدبّر در معانى، خشوع قلب و صفاى باطن همراه باشد و با حفظ اين مهم، اختلاف روايات در زمان ختم قرآن ، به تفاوت شايستگى‏هاى ذاتى قاريان و نيز تأثير معنوى برخى از زمان‏ها و مكان‏هاى مقدّس باز مى‏گردد.
يكى از موارد گمان به استجابت دعا ، هنگام ختم قرآن است . از اين رو ، دعا ، يكى از آداب ختم قرآن شمرده مى‏شود . منابع روايى ، دعاهاى بسيارى براى ختم قرآن ذكر كرده‏اند^۲ كه متن آنها به هم نزديك است. يكى از آنها دعاى پر بار امام سجاد عليه السلام است كه با اين جمله آغاز مى‏شود:
اللّهُمَّ إنَّكَ أعَنتَنى على خَتمِ كِتابِكَ الَّذى أنزَلتَهُ نوراً و جَعَلتَهُ مُهَيْمِناً على‏ كُلِّ كِتابٍ أنزَلتَهُ و فَضَّلتَهُ على‏ كُلِّ حَديثٍ قَصَصتَهُ... .^۳
در دعاى ايشان هنگام ختم قرآن - : خدايا! تو مرا در به پايان رساندن كتابت كمك كردى ؛ كتابى كه آن را به عنوان نور ، فرو فرستادى و آن را بر ديگر كتاب‏هاى آسمانى‏ات حاكم قرار دادى و بر هر سخنى كه باز گفتى ، برترى‏اش دادى .
اين دعا مضامينى بلند دارد كه مباحثى همچون عظمت قرآن، آداب تلاوت، قرآن‏شناسى و راهنماشناسى را در خود گنجانده است .