تحقيقى در حديث ردّ شمس - صفحه 14

در جهان ، مشهور مى گشت و اقوام و ملل مختلف ، آن را نقل مى كردند ، نه اين كه گزارشگران آن ، بدين سان اندك باشند .
اين اشكال ، كه شايد كسانى پنداشته اند مهم ترين مشكل حادثه است ، هم پاسخِ نقضى دارد و هم حَلّى (اثباتى) .
امّا پاسخ نقضى : در تاريخ اسلام و در تاريخ حيات پيامبر صلى الله عليه و آله جريان «شق القمر» ، حادثه اى است واقعا شگفت ، و بلكه از «ردّ الشمس» نيز شگفت تر : ماه در پىِ درخواست مشركان و با اشارت معجزه آساى پيامبر صلى الله عليه و آله دو پاره شد و هر پاره اى در سويى قرار گرفت . مسافرانى كه از بيرون مكّه به آن ديارْ وارد مى شدند ، ديدند و اين رؤيت را به اطلاع قريش نيز رساندند . اين واقعه را همه مفسّران پذيرفته اند و آيات آغازينِ سوره قمر : «اقْتَرَبَتِ السَّـاعَةُ وَ انشَقَّ الْقَمَرُ وَ إِن يَرَوْاْ ءَايَةً يُعْرِضُواْ وَ يَقُولُواْ سِحْرٌ مُّسْتَمِرٌّ ؛۱نزديك شد قيامت و از هم شكافت ماه ، و هرگاه نشانه اى ببينند ، روى برمى گردانند و مى گويند : سِحرى دائم است» ، آن را گزارش كرده و بر آن ، تأكيد ورزيده است . ۲ با اين همه ، نه شهرت روايى «شقّ القمر» ، فراتر از «ردّ الشمس» است و نه در ميان اقوام و ملل مختلف ، شهره آفاق گشته است و نه ... و به واقع ، اگر نبود آيات الهى و جاودان سازى آن حادثه توسّط وحى ، همين چند گزارش موجود نيز شايد اكنون در اختيار نمى بود و چه بسا حادثه «شقّ القمر» ، فراموش مى گشت!
از سوى ديگر و با نگاه حَلّى به مسئله ، بايد توجّه داشت كه متأسّفانه به جهاتى ـ كه اكنون جاى شرح و بسط آن نيست ـ ، فرهنگ كتابت حديث در قرن اوّل در ميان مسلمانان به شدّتْ سست گرديد و بدين سان ، آثار و مآثر بسيارى تباه گشت و گزارش ها و حديث هاى فراوان از دست رفت . از اين روى ، معجزات ديگر پيامبر صلى الله عليه و آله

1.قمر ، آيه ۱ و ۲ .

2.ر . ك : كتاب هاى تفسير ، ذيل سوره و آيه .

صفحه از 15