پژوهشى در باره كاتبان وحى - صفحه 8

نيز در زمره كاتبان قرار گرفتند. البته كسانى از قريش نيز كه در سال‏هاى پس از هجرت به مدينه مهاجرت كرده و يا پس از فتح مكه به آن شهر آمدند، به عنوان كاتب معرفى شده‏اند.
ابو المنذر ابى بن كعب (م 35ق)، كه در جاهليت نوشتن مى‏دانست، ۱ نخستين مدنى است كه در خدمت كتابت قرآن قرار گرفت. ۲ به او «سيد القراء» لقب داده بودند. ۳ از وى رواياتى در باره ثواب تلاوت برخى سوره‏هاى قرآن نقل شده است. ۴ ابن‏سعد او را آگاه‏ترين فرد بر قرائت قرآن دانسته ۵ و آورده است كه او از كسانى است كه در عصر رسول خدا به جمع‏آورى قرآن پرداختند. ۶ در برخى منابع، توصيه شده است قرآن را از چهار نفر از جمله اُبىّ بن كعب، فرا بگيرند. ۷ به نقل امام صادق عليه السلام، اهل بيت، قرآن را بر اساس قرائت ابىّ تلاوت مى‏كنند. ۸گويند : پيامبر قرآن را به طور كامل بر ابىّ املا كرد و از اين رو در دوران يكسان كردن مصاحف در عهد عثمان، سرپرستى گروه به او واگذار شد و در موارد اختلافى با نظر او مشكل حل مى‏گرديد. ۹ پس از ابىّ بن كعب، ۱۰زيد بن ثابت، كه كتابت را از اسيران بدر آموخته بود، به جمع كاتبان پيوست. ۱۱ وى هنگام هجرت رسول اللَّه يازده سال بيشتر

1.الطبقات الكبرى : ج‏۳ ص‏۴۹۸.

2.تاريخ دمشق : ج‏۴ ص‏۳۲۴.

3.الإصابة : ج‏۱ ص‏۱۸۱؛ تاريخ دمشق : ج‏۷ ص‏۳۰۸؛ سير أعلام النبلاء : ج‏۱ ص‏۳۹۰.

4.مجمع البيان : ج‏۳ ص‏۵.

5.الطبقات الكبرى : ج‏۳ ص‏۵۰۰.

6.الطبقات الكبرى : ج‏۲ ص‏۳۵۵؛ الفهرست : ص‏۳۰.

7.سير أعلام النبلاء : ج‏۱ ص‏۳۹۱.

8.الكافى : ج‏۲ ص‏۶۳۴.

9.المصاحف ، سجستانى : ص‏۳۰؛ التمهيد فى علوم القرآن : ج‏۱ ص‏۳۴۸.

10.الطبقات الكبرى : ج‏۲ ص‏۲۲.

صفحه از 11