پژوهشى در باره ضرب قرآن به قرآن - صفحه 3

احمد اين ماجرا را با سندهاى گوناگون و با اندكى اختلاف، در مسند خود گزارش كرده است. 1 بر اساس برخى روايات، پيامبر زمانى اين سخن را فرمود كه اصحاب در موضوع قَدَر با يكديگر مخاصمه داشته‏اند:
خَرَجَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله عَلى‏ أصحابِهِ وهُم يَختَصِمونَ فِي القَدَرِ ...2
پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله به ميان يارانش آمد و ديد كه در باره قَدَر ، بحث مى‏كنند .

ابن كثير روايات ضرب القرآن بالقرآن را با سندهاى مختلف در تفسير خود گرد آورده است.3
در روايات شيعه نيز موضوع ضرب قرآن به قرآن آمده است: امام صادق عليه السلام از پدر بزرگوارش نقل كرده كه مى‏فرمايد :
ما ضَرَبَ رَجُلٌ القُرآنَ بَعضَهُ بِبَعضٍ إلّا كَفَرَ .4
هيچ شخصى، آيات قرآن را با آيات ديگر آن ، رد نكرد ، مگر آن كه كافر شد .

اين روايت از طرق مختلفى در منابع حديثى شيعه گزارش شده است.5
بر پايه روايت ديگرى ، امام صادق عليه السلام به تبيين انحراف امّت اسلامى پس از پيامبر پرداخت و راز اين انحراف را اين گونه توضيح داد:
وَذلكَ أنَّهُم ضَربَوا القُرآنِ بِبَعضٍ وَاحتَجّوا بِالمَنسوخِ وهُم يَظُنّونَ أنَّهُ النّاسِخُ ، وَاحتَجّوا بِالخاصِّ وهُم يُقَدِّرونَ أنَّهُ العامُّ وَاحتَجّوا بِأَوَّلِ الآيَةِ وتَرَكُوا السُّنَّةَ في تَأويلِها ، ولَم يَنظُروا إلى‏ ما يَفتَحُ الكَلامَ وإلى‏ ما يَختِمُهُ ، ولَم يَعرِفوا مَوارِدَهُ ومَصادِرَهُ ؛ إذ لَم يَأخُذوهُ عَن أهلِهِ ، فَضَلّوا وأضَلّوا .6

1.مسند ابن حنبل : ج‏۲ ص ۵۹۴ ح ۶۶۸۰ و ص ۶۳۲ ح ۶۸۶۰ .

2.ر . ك : ص ۳۲۲ ح ۱۷۷۱ .

3.تفسير ابن كثير : ج‏۱ ص‏۵۴۲ .

4.ر . ك : ص ۳۲۲ ح‏۱۷۷۰ .

5.الكافى : ج‏۲ ص‏۶۳۲ ؛ معانى الاخبار : ص‏۱۹۰.

6.ر . ك : ص ۳۲۴ ح ۱۷۷۳ .

صفحه از 9