پژوهشى در باره ضرب قرآن به قرآن - صفحه 8

و هماهنگى قرآن است و تفسير بدون استمداد از ساير آيات قرآنى از قبيل (جَعَلُواْ الْقُرْءَانَ عِضِينَ)۱يعنى پاره‏پاره كردن پيكر واحد و منسجم قرآن خواهد بود.۲
5. در بسيارى از مواردِ ضرب قرآن به قرآن، ضارب بدون دانش لازم و با نگاهى سطحى به تجزيه و تحليل آيات مى‏پردازد و آيات را در برابر هم قرار مى‏دهد و در مواردى حلال خدا را حرام و حرام خدا را حلال مى‏كند . در حالى‏كه در چنين مواردى به تصريح روايات بايد به اهل دانش قرآن مراجعه كرد:
وَ ما جَهِلْتُم مِنهُ فَرُدُّوهُ إلى عالِمِه .۳
هر چه از آن نمى‏دانيد ، به داناى آن ارجاع دهيد .

6. بر پايه برخى از روايات، ضرب قرآن به قرآن، از مصاديق جدال در قرآن است.۴ مجادله در قرآن ، يا به معناى جدال در عدم حقّانيت قرآن است و از كافران جهت ردّ قرآن سر مى‏زند،۵ يا به معناى جدال در معانى قرآن است كه از جاهلان صادر مى‏شود و در هر صورت در روايات از آن نهى شده است:
لا تُجادِلوا فِى القُرآنِ فَإِنَّ جِدالاً فيهِ كُفرٌ .۶
در قرآن مجادله نكنيد ؛ زيرا جدال كردن در آن ، كفر است .

7. بر اساس برخى از آرا، ضرب قرآن به قرآن از مصاديق تفسير به رأى شمرده شده است.۷ از آن جا كه تفسير به رأى، به معناى اِعمال رأى و نظر و تحميل آن بر آيات است ، به ظاهر با ضرب قرآن به قرآن متفاوت است؛ اما حقيقت اين است كه

1.حجر : آيه ۹۱.

2.تفسير تسنيم : ج‏۱ ص‏۹۹.

3.مسند ابن حنبل : ج ۲ ص ۱۸۵ .

4.المعجم الاوسط : ج‏۱ ص‏۱۶۵ ؛ فيض القدير : ج‏۱ ص‏۱۶۵.

5.ر. ك: تفسير العياشى : ج‏۱ ص‏۱۸؛ المصنف ابن ابى شيبة : ج‏۷ ص‏۱۸۸؛ بحار الأنوار : ج‏۸۹ ص‏۳۹.

6.ر . ك : ص ۳۲۲ ح ۱۷۶۶ .

7.منية المريد : ص‏۳۶۹ ؛ تفسير العياشى : ج‏۱ ص‏۱۸.

صفحه از 9