ادله و شواهد
مهمترين ادله و شواهد ديدگاه نزول تدريجى در ردّ ديدگاه نخست و اثبات ديدگاه دوم عبارت اند از:
1. قرآن كريم خود بر تدريجى بودن نزولش صراحت دارد:
الف - آيه 106 اسراء بيان مىكند اين كتاب بخش بخش نازل مىشود تا پيامبر آن را به آرامى بر مردم بخواند:
(وَ قُرْءَانًا فَرَقْنَهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُكْثٍ وَ نَزَّلْنَهُ تَنزِيلاً .
قرآن را بخش بخش بر تو نازل كرديم تا آن را بر مردم به آرامى بخوانى و آن را به تدريج فرو فرستاديم).
ب - در آيه 32 فرقان سخن كافران را نقل مىكند كه از روى طعن گفتند: چرا قرآن (مانند ديگر كتب آسمانى) به يكباره نازل نمىشود:
(وَ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْءَانُ جُمْلَةً وَ حِدَةً .
آنان كه كافر شدند ، گفتند : چرا قرآن يكباره بر او نازل نمىشود ؟) .
اين سخن اعتراضى بود به نزول تدريجى قرآن؛ بدين معنا كه اگر محمد صلى اللَّه عليه و آله پيامبر بود، مىبايد دين او كامل و تام مىبود و اصول، فروع، فرايض و سنّتهايش يكجا نازل مىشد و حال كه چنين نيست و او براى هر رخدادى سخنى مىسازد، اجزاى كتاب او منظم نيست، بلكه سخنانى پراكنده است. ۱خداوند در پايان آيه، بى آن كه ادعاى كافران را درباره نزول تدريجى تكذيب كند، از فايده آن سخن مىگويد كه استوار ساختن قلب پيامبر صلى اللَّه عليه و آله است:
(كَذَ لِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ .
اين چنين فرستاديم تا دلت را با آن ثبات دهيم) .
1.الميزان فى تفسير القرآن : ج۱۵ ص۲۰۹ - ۲۱۰.