پژوهشى در باره نزول دفعى و تدريجى قرآن كريم - صفحه 13

4. بررسى موارد كاربرد «تنزيل» و «انزال» در قرآن نشان مى‏دهد كه نظر طرفداران ديدگاه دفعى و تدريجى (اختصاص كاربرد انزال به نزول دفعى و تنزيل به نزول تدريجى) پذيرفتنى نيست؛ زيرا گاه اين دو تعبير، از جمله در آيه (وَ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْءَانُ جُمْلَةً وَ حِدَةً ؛۱كسانى كه كافر شدند ، گفتند : چرا قرآن ، يكباره بر او نازل نمى‏شود ؟)، به جاى هم به كار رفته‏اند. ۲
5. رواياتى كه براى اثبات ديدگاه پيشين به كار رفته‏اند، خبر واحدند و خبر واحد موجب علم نمى‏شود، در حالى كه شمار بيشترى از روايات كه مشهورترند، با ديدگاه نزول تدريجى همسويند. ۳
6. خداوند در آيه 185 بقره از نزول قرآن در اين ماه خبر داده است (شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِى أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْءَانُ) . اگر قرآن به بيت المعمور در آسمان چهارم نازل شده باشد فايده چنين نزولى كه مردم از آن بى‏بهره بوده‏اند چيست؟ افزون بر اين، يادكرد خدا از نزول قرآن در اين ماه، براى بزرگداشت ماه رمضان است؛ نزول بر بيت‏معمور طبق نظريه نزول بر بيت‏معمور بى‏آن كه بر پيامبر نازل شده و به مردم برسد، چه بزرگداشتى براى ماه رمضان دارد؟ ۴
7. اگر همه قرآن به صورت دفعى در آغاز بعثت نازل شده باشد، بسيارى از خطاب‏هاى الهى در قرآن كريم عبث و غير عقلايى مى‏نمايند؛ زيرا آنها به كسانى خطاب شده‏اند كه در وقت خطاب حاضر نبوده‏اند و كسانى به سبب كارى سرزنش شده‏اند كه هنوز آن كار را نكرده‏اند. ۵

1.فرقان : آيه ۳۲. نيز ، ر.ك : بقره : آيه ۲۲ و ۱۶۴؛ آل عمران : آيه ۹۳؛ انعام : آيه ۹۹ و ۱۱۴؛ اسرا : آيه ۹۵؛ ابراهيم : آيه ۳۲؛ رعد : آيه ۱۷.

2.«كاوشى نو در چگونگى نزول قرآن» ، على اصغر ناصحيان ، علوم و معارف قرآن : شماره ۵ ، ص‏۴۸ - ۵۰.

3.رسائل المرتضى : ج‏۱ ص‏۴۰۳؛ التمهيد فى علوم القرآن : ج‏۱ ص‏۱۵۰.

4.«كاوشى نو در چگونگى نزول قرآن» ، على اصغر ناصحيان ، علوم و معارف قرآن : شماره ۵ ، ص‏۷۰.

5.«پژوهشى درباره آغاز نزول قرآن»، جعفر نكونام، صحيفه مبين : شماره‏۲۶ (بهار۱۳۸۰)، ص‏۵۸ .

صفحه از 15