اعتدال از نگاه دين

اسلام ، دين «وسط» است ^۱ و آموزه هاى آن سرشار از تأكيد بر اعتدال ، جامع نگرى ، همه سو انديشى و لزوم به دور بودن از افراط ويكسويه نگرى است .
پيامبر خدا كه آيين الهى اسلام را برنامه تكامل مادّى و معنوى معرّفى مى كرد و بر جامعيت و كمال آن در اشتمال بر مصالح فردى و اجتماعى تأكيد مى ورزيد ، افراط و يكسويه نگرى را بزرگ ترين خطر امّت و آيينش تلقّى مى كرد و بر اين حقيقت ، بارها در طول حيات پربارش تأكيد ورزيد .
آن بزرگوار مى فرمود :
لا يَقومُ بِدينِ اللّهِ إلّا مَن حاطَهُ مِن جَميعِ جَوانِبِهِ .^۲دين خدا را جز كسى كه از همه سوى بر آن تسلط دارد ، نمى تواند برپا دارد.
آن حضرت اين باور را داشت و بر آموختن آن به امّت ، تلاش مى كرد؛ چرا كه تنها تلاش هاى كسانى در يارى دين به ثمر مى نشيند كه در ديندارى ، همه سو نگر باشند و در ذهن و زبان و تكامل فردى و اجتماعى همه آموزه هاى دين را بنگرند . از اين روى مى فرمود :
إنَّ دينَ اللّهِ لَن يَنصُرَهُ إلّا مَن حاطَهُ مِن جَميعِ جَوانِبِهِ.^۳دين خدا را جز آن كس كه از همه سو بر آن احاطه دارد ، يارى نمى رساند .
پيامبر خدا افزون بر آموزه هاى زندگى براى هدايت امّت و استوارى آنان در مسير كمال و تحقّق عينى امّت وسط ، الگوهايى نيز معرّفى كرد ، و بر لزوم تمسّك مسلمانان بر سنّت و عترت تأكيد ورزيد و عترت خويش را چهره هاى برجسته اعتدال و حدّ وسط شناسانْد . ^۴ امامان عليهم السلام بر اين جايگاه اهل بيت نيز اشاره كرده اند و