پژوهشى درباره مارقين و ريشه هاى انحراف آنان - صفحه 28

ريشه در جهل و دنياگرايى در لباس دين دارد ـ شكستن پايه هاى نظام اسلامى است . اكنون اندكى مشروح تر ، شاخه هاى اين شجره را برشماريم :

يك . عُجْب (خودپسندى)

نخستين شاخه تَعَمُّق (تندروى) و تنسُّك هاى جاهلانه ، خود بزرگ بينى و خودپسندى (عُجب) است . قُرّاء به دليل افراط در تعبّد و تنسّك و اين افراط را ارزشى مهم تلقى كردن ، به اين بيمارى زشت گرفتار آمدند و بر اثر اين بيمارى چنين پنداشتند كه هيچ كس بهتر از آنها نيست . چنين است كه پيامبر صلى الله عليه و آله در مقامى براى آن كه درون ناپيداى يكى از آنان را در پيش ديدش بنهد، از او پرسيد :
أ قُلتَ فى نَفسِكَ حينَ وَقَفتَ عَلَى المَجلِسِ : «لَيسَ فِى القَومِ خَيرٌ مِنّى»؟
قالَ : نَعَم .۱
آيا وقتى وارد مجلس شدى پيش خود گفتى كه: «در بين جمع ، بهتر از من كسى نيست؟» .
گفت: آرى .

حضرت مى خواست بدو نشان دهد كه به بيمارىِ خودبزرگ بينى و خودپسندى مبتلاست . و در باره او و همانندهايش فرمود :
إنَّ فيكُم قَوما يَدأَبونَ ويَعمَلونَ حَتّى يُعجِبُوا النّاسَ وتُعجِبَهُم أنفُسُهُم .۲بين شما گروهى هستند كه پشت كار را مى گيرند و كار انجام مى دهند ، به گونه اى كه مردم را به شگفتى وا مى دارند و خود نيز مغرور مى گردند .

1.بُهَرسير از مناطق دشت عراق و نزديك مدائن و در غرب رودخانه دجله است . (معجم البلدان : ۱ / ۱۵۵)

2.ر . ك : مسند أبى يعلى : ج ۱ ص ۹۰ ، سنن الدار قطنى : ج ۲ ص ۴۱ ، فتح البارى : ج ۱۲ ص ۲۸۹ .

صفحه از 39