ابو الحسن على بن عبّاس بن جريح، از آزاد شدگان عبيد اللَّه بن عيسى و مشهور به «ابن رومى» است . سال ۲۲۱ق، در بغداد به دنيا آمد . شعرش سرشار از نكته هاى بلاغى است و در زيبايى و درخشندگى، چون زنجيره اى طلايى است . وى شاعرى فنّى و زبردست و برخوردار از توان چهره پردازى و ظرافت تخيّل و آفرينش، و در بازى با معانى و ساختارهاى لفظى چيره دست بود و در لغت، حظّى وافر داشت . قصيده هاى وى بر تبحّرش در زبان و احاطه اش بر لغت و وزن هاى شعر و كاربرد آنها و جايگاه مَثَل ها دلالت دارد و جز وى و مَعَرّى، در شعر عربى كسى پيدا نمى شود كه شاهد مثال هايى را به اين دقّت و فراوانى به كار گرفته باشد . وى زندگى اش را در بغداد گذراند و در جمادى الاولى، سال ۲۸۳ ق، درگذشت.
شعر او در مورد حضرت مهدی(ع):
اجِنّوا بَني العَبّاسِ مِن شَنآنِكُم وشُدّوا عَلى ما في العِيابِ وأشرِجوا
وخَلّوا وُلاةَ السُّوءِ مِنكم وغَيَّهُم فَأحْرِ بِهِم أن يَغرَقوا حَيثُ لَجَّجوا
نَظارِ لَكُم أن يُرجِعَ الحَقَّ راجِعٌ إلى أهلِهِ يَوماً فَتَشجُوا كَما شَجُوا
عَلى حينِ لا عُذرى لِمُعتَذِريكُمُ ولا لَكُمُ مِن حُجَّةِ اللَّهِ مَخرَجُ
فَلا تُلقِحوا الآنَ الضَّغائِنَ بَينَكُم وبَينَهُمُ إنَّ اللَّواقِحَ تُنتِجُ
غُرِرتم لَأنْ صَدَّقتُمُ أنَّ حالَةً تَدومُ لَكُم والدَّهرُ لَونانِ أخرَجُ
لَعَلَّ لَهُم في مُنطوَى الغَيبِ ثائِراً سَيَسمو لَكُم والصُّبحُ في اللَّيلِ مُولَجُ
بمَجرٍ تَضيقُ الأرضُ مِن زَفَراتِهِ لَهُ زجَلٌ يَنفي الوُحوشَ وهَزمَجُ
إذا شيمَ بِالأبصارِ أبرَقَ بِيضُهُ بَوارقَ لا يَسطيعُهُنَّ المُحَمِّجُ
تُوامِضُهُ شَمسُ الضُّحى فَكَأنّما يُرى البَحرُ في أعراضِهِ يَتَمَوَّجُ
لَهُ وَقدَةٌ بَينَ السَّماءِ وبَينَهُ تُلِمُّ بِهِ الطَّيرُ العَوافي فَتَهرَجُ
إذا كُرَّ في أعراضِهِ الطَّرفُ أعرَضَت حِراجٌ تَحارُ العَينُ فيها فَتَحرَجُ
يُؤَيِّدُهُ رِكنانِ ثَبتانِ رَجلُهُ وخيلٌ كأرسالِ الجَرادِ وأوشَجُ
تَدانَوا فَما لِلنَّقعِ فيهِم خَصاصَةٌ تُنَفِّسُهُ عَن خَيلِهِم حينَ تُرهِجُ
فَيَدرِكُ ثأرَ اللَّهِ أنصارُ دينِهِ وللَّهِ أوسٌ آخَرونَ وخَزرَجُ
ويَقضي إمامُ الحَقِّ فيكُم قَضاءَهُ تَماماً وما كُلُّ الحَوامِلِ تُخدَجُ
عَلَيها رِجالٌ كَاللَّيوثِ بَسالَةً بِأمثالِهِم يُثنى الأبيُّ فَيُعنَجُ
اى بنى عباس دشمنى و كينه تان را بپوشانيد و صندوق ها [ى حقد] را ببنديد و بندها [ى دشمنى ] را محكم كنيد.
جلو واليان بد و كژى هايشان را باز كنيد كه شايسته اند در همان منجلابى كه فرو رفته اند غرق شوند
در انتظار بمانيد تا روزى بازگرداننده حق، آن را به اهلش بازگرداند و شما همان گونه كه آنان نواى اندوهناك سر دادند نغمه غم انگيز سر بدهيد
آن گاه كه عذر خواهتان عذرى نداشته باشد و از حجّت خداوند راه گريزى نداشته باشيد
اكنون ميان خود و آنان تخم كينه مپاشيد كه حامله شده ها به كينه وزى ، كينه زايمان مى كنند
فريب خورديد اگر دوام دولتتان را راست پنداشته ايد و بدانيد كه روزگار دو رويه دارد و جابه جا مى شود.
شايد آنان در تحولات پنهانى ، انقلابى داشته باشند كه بر شما فائق آيد ، و صبح در شب فرو مى رود و آن را پايان مى دهد.
با سپاهى كه عرصه زمين از غرّش آن تنگ شود و غرّش صدايشان حيوانات وحشى را فرارى دهد.
اگر با ديده هاى بينا شمشيرهايشان ديده شود چنان برق زنند كه كسى نتواند به آنها بنگرد
و تابش خورشيد بر آنها چنان بتابد كه گويى دريايى موّاج است.
بين او و آسمان، نورفروزانى است كه اگر پرندگان بتوانند به آن جا برسند از شدّت داغى آن فرو افتند.
اگر كسى به اطراف آن سپاه نگاه كند همانند جنگلى را ببيند كه ديده با ديدن آن حيرت زده شود و از نگاه باز ماند.
دو گروه او را كمك مى كنند : پياده نظام و سواره نظامى كه همچون دسته هاى مور و ملخند.
چون نزديك هم شوند ، چنان گرد و غبارى به پا كنند كه براى خواباندن آن چيزى نباشد آن هنگام كه اسبانشان گرد و غبار برافروزند.
انصار دين خدا ، انتقام خون خدا را مى گيرند و خداوند را اوس و خزرج ديگرى است.
پيشواى به حق، در ميان شما داورى كاملى خواهد داشت و چنان نيست كه همه زنان باردار زودتر از موعد بزايند.
بر آنان شيرمردانى خشمگين حاكم باشند كه با چنان مردان ، شجاعان توانمند را به زانو درآورند .[۱]
[۱]مقاتل الطالبيين: ص ۴۲۷، حياة الإمام محمّد مهدى عليه السلام : ص ۲۲۸.
