خونخواهى عثمان بسيج كند ، نمى تواند تنها هزار نفر را به يارى عثمان بفرستد؟! پس چرا چنين نمى كند .
ساده انگارى است كه حادثه اى به اين گستردگى را به فردى ناشناخته و يا جريانى بى ريشه مستند سازيم . تأمّل در پرسش هاى يادشده و نيز ژرفكاوى در متون و منابع براى پيجويى پاسخ آنها ، جستجوگر تاريخ اسلام را به مسائل و نكاتى رهنمون مى شود كه فراتر از آن چيزى است كه ساده انگارانْ مطرح كرده ، كوشش در استوار جلوه دادن آن دارند . در يك كلام مى توان گفت كه شورش مسلمانان بر ضدّ عثمان ، ريشه در عملكرد او و اطرافيان وى دارد . اين نكته را اندكى بيشتر مى كاويم .
عثمان ، مردى از طبقه اشراف مكّه است كه نزديكان او (بنى اميّه) از دشمنان ديرين و كين توز اسلام اند . طايفه بنى اميّه ، از جمله سران مبارزه با اسلام اند ؛ همان كسانى كه تا مجبور نشدند ، اسلام نياوردند . ^۱ به همين جهت ، نه وجهه دينى دارند و نه پايگاه اجتماعى .
در اين جا رفتار عثمان را اندكى مشروح تر بنگريم :

مقرّب ساختن طُلَقا

هنگامى كه عثمان به خلافت مى رسد ، كسانِ خود و در حقيقت ، «حزب طُلَقا(آزادشدگان پيامبر صلى الله عليه و آله در فتح مكّه)» را بسى مى نوازد و آنان را كه برخى شان (همانند : حَكَم و پسرانش مروان و حارث) مطرود پيامبر خدايند ، همرازان و كارگزاران خود بر مى گيرد .
در حكومتِ خليفه مسلمانان ، مروانِ مطرودِ پيامبر صلى الله عليه و آله ، منشى ويژه خليفه است