تحليلى درباره عوامل شورش عليه عثمان - صفحه 6

مشاوران نابكار

مشاوران هر مدير ، در اداره و سامان بخشى امور و تحقّق عينى جريان ها نقشى بس تعيين كننده دارند . به واقع ، مشاوران اجرايى ، نقشى تكميلى (و البتّه بنيادى) در مديريّت مدير و پيشوايى رهبر جامعه به عهده دارند . بدين سان ، گزينش آنان از يك سو و گونه بهره گيرى مدير از آنها و چگونگى مشاورت آنان با مدير و حد و حدود فهم و نيز اخلاص آنان به مدير و ... از سوى ديگر ، بسى حسّاس است .
متأسّفانه عثمان در تمام اين موارد ، يكسر ناهنجار است و موضعى نااستوار دارد . از گزينش افراد ، سخن گفتيم . نزديكان عثمان ، نه وجهه اجتماعى دارند و نه چهره دينى . خليفه نيز عنصرى بى اراده و سست رأى در برابر آرا و اظهار نظرهاى مشاوران است . مشاوران او نيز نه از انديشه درست و نه از تعهّد دينى برخوردارند . در نتيجه آنچه مى گويند و به عثمان تحميل مى كنند ، در جهت هوس هاى خويش و رويارويى با مخالفان است ، نه براى صلاح امّت و خلافت و خليفه .
اطرافيان عثمان (بنى اميّه) ، نه با انصارْ پيوندى درست دارند و نه با مهاجرانْ كردارى صواب . در نتيجه عثمان را به سمتى سوق مى دهند كه نتيجه اش قتل وى است .
ابو سفيان ، پير سياست آنان ، كه كين ورزى اش با اسلامْ شهره آفاق است ، به عثمان مى گويد :
اين اِمارت ، امارتى جهانى و اين پادشاهى ، همان پادشاهى جاهلى است . پس بنى اميّه را بزرگان زمين قرار ده . ۱
عثمان نيز چنين مى كند ؛ امّا آنان او را به كجا مى برند؟ بنگريد :
سررشته تمام كارهايى كه به نام عثمان انجام مى شود ، در دست مروان (داماد و

1.الأغانى : ج ۶ ص ۳۷۰ .

صفحه از 17