و در حديثى ديگر مى‏فرمايد كه پيامبر صلى اللَّه عليه وآله شخصى را ديد كه در نماز با ريش خود بازى مى‏كند . خطاب به او فرمود :
إنّه لَو خَشَعَ قَلبُهُ لَخَشَعَت جَوارِحُهُ .^۱اگر دلش خاشع بود اندامش نيز خاشع مى‏شد .
اما خشوع ظاهرى بدون خشوع باطن، نه تنها مطلوب نيست، بلكه بسيار مذموم و نكوهيده است، چنان كه پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله مى‏فرمايد:
إيّاكُم وَ تَخَشُّعَ النِّفاقِ ، وَ هُو أن يُرى‏ الجَسَدُ خاشِعاً وَ القَلبُ لَيس بِخاشِعٍ .^۲از خشوع منافقانه بپرهيزيد و آن، چنين است كه بدن خاشع نشان داده شود در حالى كه دل خاشع نيست .
و در حديثى ديگر از ايشان آمده:
ما زادَ خُشوعُ الجَسَدِ على‏ ما فى القَلبِ فهُو عندَنا نِفاقٌ .^۳كسى كه جسمش، بيش از دلش خاشع باشد، اين در نزد ما، نفاق است .
بنا بر اين، چكيده سخن در تفسير خشوع مطلوب در نماز، عبارت است از: احساسِ حضور در محضر خداى سبحان با همه وجود، و توجّه تامّ قلب به ذات كبريايى او، به گونه‏اى كه آثار آن، در اعضا و جوارح نمازگزار ظاهر گردد.
البته اين حقيقت، مراتبى دارد كه بالاترين مراتب آن ، به اولياى خاصّ الهى اختصاص دارد ^۴ كه در حال نماز در قلّه انقطاع از غير بارى تعالى و توجّه تام به حضرت حق قرار مى‏گيرند، و ديگران، به ميزان مجاهدت و خودسازى، مى‏توانند به اين قلّه، نزديك شوند.