را در سبع طُوَل قرار داده است. عثمان پاسخ مى‏دهد: «زيرا در باره سوره توبه كه از آخرين سوره‏هاى نازل شده بر پيامبر است ، چيزى از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله به ما نرسيده بود و داستان هر دو سوره شبيه هم بود . از اين رو ، آن دو را كنار هم نهادم [و يك سوره از طُوَل شدند]» .
اما باقلانى ، در مضمون اين روايت ترديد كرده و احتمال داده كه در نقل آن ، كاهش يا افزايش رخ داده است. ^۱ اين ترديد ، با توجه به نزول سوره انفال در اوايل هجرت و هنگامه جنگ بدر ^۲و وجود راوى ضعيفى به نام يزيد فارسى در سند اين گزارش، جدّى است. ^۳ برخى از قائلان به اين قول ، يعنى توقيفى بودن جمع بيشتر سوره‏ها و نه همه آنها، مانند ابوجعفر ابن زبير (م 708ق) قول به اجتهادى بودن ترتيب سوره‏ها را با قول خود ، سازگار مى‏دانند ؛ زيرا قائلان به ترتيب اجتهادى ، آن را براى برخى سوره‏ها و نه همه آنها مى‏گويند و منشأ اجتهاد صحابه را نيز اشارات پيامبر صلى اللَّه عليه و آله مى‏دانند. براى نمونه، مالك و نيز زركشى (در يكى از دو ديدگاهش)، تأليف اجتهادى قرآن را بر اساس اشاراتى مى‏دانند كه صحابه از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله شنيده بودند و ارتباط موجود ميان سوره‏هاى انفال و برائت، طلاق و تحريم، تكوير و انفطار، الضحى و الم نشرح، فيل و قريش و معوّذتين و بسيارى ديگر از سوره‏ها را تأييدى بر اين ادّعا مى‏شمارند. ^۴

نظريه نهايى‏

مى‏توان برخى از قائلان ديدگاه دوم (اجتهادى بودن ترتيب سور) مانند علامه