2 . قرائت سورههاى گوناگون در نماز و غير آن از سوى پيامبر صلى اللَّه عليه و آله كه در روايات متعددى با همين نام كنونى سورهها نقل شده است، نشان از وجود همين سورهها در آن روزگار دارد . يكى از نقلها مىگويد كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله سوره نجم را در مكّه بر مشركان خواند و در پايان آن ، سجده كرد كه دقيقاً منطبق با وضعيت فعلى سوره است. ۱
3 . دليل سوم ، دستور الهى به گذاردن يك آيه در جايى معيّن از سوره است. شيخ طوسى در التبيان ، آيه 280 از سوره بقره را چنين مىداند ۲ و سيوطى در الإتقان ، به نقل عثمان بن ابى العاص مىآورد:
كُنتُ جالِساً عِندَ رَسولِ اللَّه صلى اللَّه عليه و آله إذ شَخَصَ بِبَصَرِهِ، ثُمَّ صَوَّبَهُ، ثُمَّ قالَ: أَتانِى جَبرَئيلَ، فَأَمَرَنى أن أضَعُ هَذِهِ الآيَةَ هَذا المُوضِع من هذِهِ السُّورَةِ :(إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسَنِ وَ إِيتَآىِ ذِى الْقُرْبَى ...)۳.۴
در محضر رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله نشسته بودم كه ايشان چشمش را به سمتى خيره كرد ، سپس نگاهش را پايين آورد و گفت : جبرئيل نزد من آمد و دستور داد كه آيه(إن اللَّه يأمر بالعدل و الاحسان و ايتاء ذى القربى ...)را در فلان جاى اين سوره بگذارم .
چند روايت مشابه ديگر نيز موجود است كه اگرچه برخى به اشكالات سندى مبتلا هستند، امّا از مجموع آنها به طور اجمالى فهميده مىشود كه مفهوم سوره و قرائت يك دسته آيات معين، امرى مرسوم و معهود بوده است و در واقع مفهوم سوره در قرآن، دست كم اندكى پيش از نزول آيات مشتمل بر لفظ «سوره» و براى
1.ر.ك: الإتقان فى علوم القرآن : ج۱ ص۱۶۸؛ مسند ابن حنبل: ج۶ ص ۹۲؛ سنن النسائى: ج۲ ص۱۷۷.
2.التبيان فى تفسير القرآن: ج۲ ص ۳۶۹.
3.نحل : آيه ۹۰ .
4.الإتقان فى علوم القرآن: ج۱ ص ۱۶۸.