پژوهشى در باره گردآورىِ قرآن - صفحه 8

(م 436 ق)، ۱ حاكم جِشَمى (م 494 ق)، ۲ كرمانى (م 500 ق)، ۳طَبْرِسى (م 548 ق)، ۴ ابن‏شهر آشوب (م قرن‏6 ق)، ۵ ابن‏حصار (م 611 ق)، ۶ نيشابورى (م 827 ق)، ۷ ابوشامه مَقدِسى (م 665ق) ۸ و جمع زيادى از معاصران ، ۹ معتقدند كه جمع قرآن با ترتيب كنونى ، در زمان پيامبر خدا و با اشراف ايشان انجام گرفته است. ۱۰
برخى ادّعاى اجماع كرده ، ۱۱مدّعى‏اند كه روايات صحيح فراوانى دلالت دارند كه پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله و صحابه ، قرآن را به ترتيب كنونى تلاوت مى‏كردند. ۱۲ برخى به ادلّه عقلى نيز استناد كرده‏اند. ۱۳قاضى ابوبكر (م 403 ق) اين نظر را ترجيح داده ۱۴ و قُرطُبى آن را مقبول‏تر دانسته است. ۱۵ شواهد اين ديدگاه به شرح زير است :

شواهد نقلى و تاريخى ديدگاه يكم‏

1. قرآن در زمان پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله تدريس و حفظ و بر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله عرضه مى‏شد ۱۶ و

1.مجمع البيان: ج‏۱ ص‏۴۲ - ۴۳.

2.كاوشى در تاريخ جمع قرآن: ص‏۱۶.

3.الإتقان فى علوم القرآن: ج‏۱، ص‏۱۶۵.

4.مجمع البيان: ج‏۱، ص‏۴۲ - ۴۳.

5.متشابه القرآن: ج‏۲ ص‏۷۷.

6.الإتقان فى علوم القرآن: ج‏۱ ص‏۱۶۴.

7.غرائب القرآن: ج‏۱ ص‏۲۸.

8.المرشد الوجيز: ص‏۶۷ ح‏۷۰.

9.ر.ك : كاوشى در تاريخ جمع قرآن: ص‏۱۶-۱۷.

10.روح المعانى: ج‏۱ص ۴۷غ‏۴۶ ؛ متى جمع القرآن: ص‏۱۶؛ البيان، ص‏۲۴۰.

11.متى جمع القرآن: ص‏۱۷.

12.جمع القرآن دراسة تحليليه: ص‏۲۸.

13.دراسات قرآنيه (تاريخ قرآن) : ص‏۷۶.

14.ر.ك : فتح البارى: ج‏۹ ص‏۳۸.

15.تفسير القرطبى: ج‏۱ ص‏۴۳.

16.لباب التأويل: ج‏۱ ص‏۹؛ مجمع البيان: ج‏۱ ص‏۴۳.

صفحه از 30