قوامى رازى

قوامى رازى

شاعر قرن شش

او واقعه عاشورا را اینگونه به تصویر کشیده است:

روز دهم ز ماه محرّم به كربلا                       ظلمى صريح رفت بر اولاد مصطفى

هرگز مباد روز چو عاشور در جهان                كان روز بود قتل شهيدان به كربلا

آن تشنگان آل محمّد ، اسيروار                      بر دشت كربلا ، به بلا گشته مبتلا

اطفال و عورتان پيمبَر ، برهنه تن                   از پرده رضا همه افتاده بر قضا

فرزند مصطفى و جگرگوشه رسول                 سر بر سرِ سَنان و بدن بر سر مَلا[۱]

عريان بمانده پردگيانِ سراى وحى                  مقتول گشته شاه سراپرده عبا

قتل حسين و بردگىِ اهل بيت او                    هست اعتبار و موعظه ما و غير ما

دل در جهان مبند ، كزو جان نبرده اند                        پرورده پيمبر و فرزند پادشا

هر گه كه يادم آيد از آن سيّدِ شهيد                 عيشم شود مُنغّص و عمرم شود هَبا[۲]

اى بس بلا و رنج كه بر جان او رسيد              از جور و ظلم امّت بى رحم و بى حيا

در آرزوى آب ، چون اويى بِداد جان              لعنت بر اين جهانِ به نفرينِ بى وفا

آن روزها كه بود در آن شومْ جايگاه                مانده چو مرغ در قفس از خوف بى رجا

با هر كسى همى به تلطُّف ، حديث كرد                       آن سيّد كريمِ نكوخُلقِ خُوش لقا

تا آن شبى كه روز دگر بود قتل او                  مى دادشان نويد و همى گفتشان ثنا

گويند كاين قدر ، شب عاشور گفته بود                        آمد شب وداع ، چو تاريك شد هوا

روز دگر چنان كه شنيدى ، مصاف كرد                        حاضر شده ز پيش و پس ، اعدا و اوليا

بر تن زره كشيده و بر دل ، گِره زده               رويش ز غَبنْ تافته ، پشتش ز غم ، دو تا

از آسمان دولت او ، ماه ، گشته گم                 وز آفتاب صورت او گم شده ضيا

در بوستان چهره و شاخِ زبان او                     از گُل ، برفته رنگ و ز بلبل ، شده نوا

خونش چكيده از سرِ شمشير بر زمين             ياقوت ، دُر فشانده ز مينا به كَهرُبا

از بهر شربتى به بَر لشكر يزيد                      بر «مَن يزيد»[۳]داشته ، جان گران بها

لب خشك از آتش دل و رُخ ، زابِ ديده، تَر                 دل با خداى بُرده و تن ، داده در قضا

بگرفته روى آب ، سپاه يزيد شوم                   بى آب ، چشم و سينه ، پُر از آتشِ هوا

از نيزه ها چو بيشه شده حربگاهشان              ايشان در او خروشان چون شير و اژدها

بر آهوان خوب ، مسلّط ، سگان زشت                        بر عدل ، ظلم چيره شده ، بر بقا ، فنا

اينان در آب ، تشنه و ايشان به خونشان                       از مِهر ، سير گشته و از كينه ، ناشتا[۴]

بر قهر خاندان نبوّت ، كشيده تيغ                  تا چون كنندشان به جفا ، سر ز تن ، جدا

آهخته تيغ بر پسر شيرِ كردگار                       آن ياغيانِ باقىِ شمشيرِ مرتضى

ايشان ، قوى ز آلت و ساز و سلاح و اسب                    وينان ، ضعيف و تشنه و بى برگ و بى نوا

مير و امام شرع ، حسينِ على ، كه بود             خورشيد آسمان هُدا ، شاه اوصيا

از چپ و راست ، حمله همى كرد چون پدر                 تا بود در تَنَش نَفَسى و رگى به جا

خويش و تبار او ، شده از پيش او شهيد                       فرد و وحيد مانده در آن موضعِ بلا

افتاده غُلغُل ملكوت اندر آسمان                    برداشته حجاب افق ، امر كبريا

بر خُلد ، منقطع شده انفاس حور عين             بر عرش ، مضطرب شده ارواح انبيا

خورشيد و ماه ، تيره و تاريك بر فلك             آرامش زمين ، شده چون جنبش هوا

زهرا و مصطفى و على ، سوخته ز درد                        ماتم سراىْ ساخته بر سِدر منتها.[۵]


[۱]مَلا : جمعيّت ، مردم .

[۲]هبا : هباء ، گرد و غبار .

[۳]مَن يزيد : مزايده ، حراج .

[۴]ناشتا : سير ناشده ، گرسنه .

[۵]ديوان قوامى رازى : ص ۱۲۵ .