اُوَيس بن عامر بن جَزْء مُرادى قَرَنى ، پاكْ نهادى نيك انديش و از چهره هاى پرفروغ تاريخ اسلام است . او به روزگار پيامبر صلى الله عليه و آله اسلام آورد ؛ امّا ايشان را نديد . از اين رو ، او را در شمار تابعيانْ ياد كرده اند .
پيامبر صلى الله عليه و آله او را بهترين و برترينِ تابعيان شمرده است و بر شفيع بودن او در قيامت ـ كه كسان بسيارى را شفاعت خواهد كرد ـ تصريح كرده است . او را يكى از زهّاد مشهور و از هشت زاهد معروف [ صدر اسلام ]برشمرده اند .
اويس در جريان هاى اجتماعى حضور آشكارى نداشته ؛ ولى در عبادت ، بسى سختكوش بوده است . آورده اند كه او گاهى شب را يكسر در سجود به سر مى برد .
اويس در جنگ هاى جمل و صِفّين،[۱]شركت كرد و در صفّين تا مرز شهادت با مولا عليه السلام پيمان بست و در همان نبرد ، خونين چهره ، شهد شهادت نوشيد[۲]و در همان مكان به خاك سپرده شد .
توصيف امام موسى بن جعفر عليهماالسلام از اويس ، ياد كردنى است كه فرمود : «چون قيامت برپا گردد و ندا دهنده اى ندا در دهد : ... حواريان على كجايند ؟ ... ، عمرو بن حَمِق و ... و اويس به پا خواهند خاست» .
[۱]ر . ك : ج ۴ ص ۶۵ (پيوستن نيروهاى كوفه به امام) و ج ۵ ص ۲۸۹ (ياران برجسته امام) .
[۲]ر .ك : ج ۶ ص ۴۵ (شهادت اويس بن عامر قَرَنى) .
