قوامى رازى

قوامى رازى

شاعر قرن ششم

امير بدر الدين ، حكيم ، شاعر ، متخلّص به «قوامى» و ملّقب به «شرف الشّعرا» يا «اشرف الشّعرا». وى در قرن پنجم به دنيا آمده و در قرن ششم از دنيا رفته است، ولى تاريخ دقيق تولد و وفاتش معلوم نيست . از اين شاعر خطه رى، اشعار چندانى در دست نداريم. از سروده هاى قوامى علاوه بر مناقب و مراثى خاندان رسالت - كه بدان شهرت داشت - قصايدى در مدح ، زهد و وعظ باقى مانده است. قوامى، نخستين شاعر فارسى زبان است كه در اشعارش با صراحت به تشيّع خود اعتراف و به حقانيّت مذهبش تصريح كرده است. ديوان اشعار وى، به كوشش سيّد جلال الدين محدّث اُرمَوى به چاپ رسيده است (ديوان قوامى رازى، مقدمه).

سروده او در مورد امام زمان(ع):

ز بعدِ على يازده سيّدند                    به ميدان دين در، ز عصمت سوار

همه پاك و معصوم و نَصّ از خداى                 پيمبرْوقار و فرشته شعار

ز جدّ و پدر يافته علمِ دين                نه از روزگار و نه زآموزگار

يكى مانده زيشان نهان در جهان                     جهانى از او مانده در انتظار

اگر گويى ام: غيبتِ آن امام               چرا مصلحت ديد جبّارِ بار؟[۱]

جهانى پر از لشكر ظلم و جور                       ستمكار و ناپاك و بى زينهار[۲]

شب و روز در غارت يكدگر              نهاده دو ديده نهان و جِهار[۳]

گر ابليسِ بدفعل، ظاهر شود              بوَد سيّد القومِ اين روزگار

نه نيكو بوَد يوسفِ خوبْ روى                       به چنگال گرگانِ زنهارخوار[۴]

بدين وقت، مهدى نيايد برون                         به شب، شمس، كِى تابد از كوهسار؟

چو آيد به سَر، مدّتِ مصلحت                       نشيند ز بارانِ رحمت غبار

برون آيد از كُنج، عَيّارِ[۵]دين               جهان را ز عدلش بگردد عِيار[۶]

ز كعبه ندا در دهد جبرئيل                كه باطل، نهان گشت و حق، آشكار.[۷]


[۱]جبّار بار: «بار» در اين تركيب، براى تكريم و تفخيم به كار رفته است؛ مانند: بارالها، بارخدايا، بارپرودرگارا!

[۲]بى زينهار: بى پرهيز، ناپرهيزگار.

[۳]جِهار: آشكار، پيدا.

[۴]زنهارخوار: پيمان شكن، آن كه در امانت خيانت مى كند.

[۵]عَيّار: جوان مرد، فَتى .

[۶]عِيار: اندازه، معيار.

[۷]ديوان قوامى رازى : ص ۱۴۳، دانش نامه شعر مهدوى: ج ۱ ص ۴۱.