صدقى استرآبادى

صدقى استرآبادى

شاعر قرن دهم

سلطان محمّد متخلّص به «صدقى» است كه در كاشان در سال ۹۵۲ق در گذشت. او در شعر، استادِ محتشم كاشانى بود. از آثار اوست ساقى نامه و ديوان اشعار.

شعر او در مورد حضرت مهدی(ع):

صاحبْ زمانْ محمّدِ مهدى كه عدل او              قانونِ ضبط كشورِ كَوْن و مكان[۱]نهاد

آن سايه اِله كه در ظِلِّ جاهِ او              مِهر و سپهرْ اين سپر آن يك سِنان[۲]نهاد

فَرّ و شكوهِ اوست كه در جَنبِ رفعتش                         گردون بناى رفعت خود بر گمان نهاد

معمار كارخانه هستى براى او             طرح زمين فِكَند و بناى زمان نهاد

بهر نگينْ چو خاتمِ مُلكش زبان گشاد              فيروزه فَلك، مَلَكش در دهان نهاد

شد نوجوان چو طفلِ مَهِ نو جهانِ پير               لطفش چو دست بر سر پير و جوان نهاد

اَربابِ ظلم را قلمِ دستْ خاك شد                   قهرش چو پا به عرصه اين خاكدان نهاد

در حرفِ سرنوشتْ خطا چون بوَد؟ كه او                      نقّاش صُنع را قلم اَندر بنان[۳]نهاد

زينت گرفت گيسوى اُمُّ الكتاب[۴]از او              بر هر ورق كه خامه مُعجز بيان نهاد

اى آن كه در قلمرو تقدير، كِلك تو                  رسم عدالت از پىِ امن و امان نهاد

از سر نهاد فتنه به عهد تو هر چه داشت                        وآن گَه سرِ مَلال به خوابِ گران نهاد

از بيمِ انتقام تو گرگِ ستم شعار                      روى نياز بر كفِ پاى شُبان نهاد

چون مِهر آن كه پا نكشيد از طريقِ تو               بر اوج چرخ، پايه تختِ روان نهاد

دارد هواى سايه ديوار كوى تو                        كيوان كه پايه بر سرِ هفت آسمان نهاد

ايزد به جاى نقطه بر اوراقِ آسمان                   در انتخابِ مدح تو زَانْجُم نشان نهاد

شاها به يُمن مدح تو در قالبِ سخن                 طبع روان من چو مسيحا روان نهاد

هنگام فكر در طلبِ معنى بلند                       پاى خيال بر طرفِ لامكان نهاد

گلگونِ كِلْك من به عطارد[۵]گهِ مسير                بر آسمانِ فَضل، عنان در عنان نهاد

چون غنچه هاى گلشن نظمش شكفته شد                      صد داغِ رَشك بر دل اهلِ لِسان نهاد

مصرِ سخن به بازوى روحُ القُدُس گرفت                       چون رو به مُلكِ نظم به تيغِ زبان نهاد

هر چند قدر و قيمتش افزود در سخن              چون بر عُلُوِّ شأنِ تو عينِ عيان نهاد

خود را نظر به مدح تو در عينِ عَجْز يافت                     پا از بساط مدحت از آن بر كران نهاد

چون مُدّعاى[۶]خاطر او بر تو ظاهر است                       «صِدقى» صفت به سوى دعا رو از آن نهاد

تا در خيالِ خَلق نيايد كه در اَزل                     وضعِ زمانه مُبْدِعِ[۷]اشيا چه سان نهاد

اوضاع روزگار به يُمن وجود تو                      باد آن چنان كه صانعِ بى چونْ چنان نهاد.[۸]


[۱]كون و مكان: عرصه وجود، پهنه هستى.

[۲]سِنان: سرنيزه، تيزى هر چيز.

[۳]بنان: سرانگشت.

[۴]اُمُّ الكتاب: يكى از نام هاى سوره حمد.

[۵]عطارد: ستاره اى معروف در فلك دوم كه دبير و كاتب آسمان ناميده مى شود.

[۶]مُدّعا: درخواست، آرزو.

[۷]مُبدع: آفريننده، ابداع كننده.

[۸]نسخه خطى كتابخانه مجلس: شماره ۱۳۵۰۱، دانش نامه شعر مهدوى: ج ۱ ص ۹۶.