اى وجه ذو الجلال ! چرا خفته اى به رو؟ بُبْريده شمر دون ، مگرت از قفا ، گلو؟
اى شاه بى سپاه ! سر و افسرت چه شد؟ انگشت و دست و جامه و انگشتريت كو؟
دنيا فروختى به يكى كهنه پيرهن اى خاك بر سرم ! چه شد آن مُندَرِس رُكو؟[۱]
پس هِشت سر به پاش چو زلفى كه سر به گوش تا سر كند حديث شب هجر ، مو به مو
يعنى ببين كه خصم جفاجو به ما چه كرد از دى كه گشته اى تو ز طفلان ، كناره جو
بنگر به عارضم كه چه سان گشته نيلگون از بس كه شمر دون زده سيلى مرا به رو
حاشا دوباره دست بدارم ز دامنت! كلّا كه بر نخيزم از اين آستان و كو!
تا قصّه هاى هجر دهم شرح ، يك به يك دشمن چو رفت و ما و تو مانديم ، دو به دو
بِدْهم به زخم پيكر افزون ز اخترت از ريزش ستاره به رخساره ، شست و شو
گر چاك گشته دامن گُل از جفاى خار بلبل صفت ، به سوزن مژگان كنم رُفو
بر دوش طفلِ ديده كِشم بهر اصغرت هر لحظه ، آب از دل خونين ، سَبو سَبو
وا حسرتا كه خصم دَغا ، فرصتش نداد يك دم براى عرض دعا ، مهلتش نداد!
يك درد ، وا نگفته هنوز از هزار را كز گُل جدا نموده به سيلى ، هَزار را...
افتاده در سُرادق عصمت ، نوا و شور چون شد بلند بانگ مخالف به «إرْكَبُوا»[۲]
مَركوب بانوانِ شه يثرب و حجاز شد بى جهازْ ناقه وحشىّ تندخو
كاش آن زمان ز جامعه ، شيرازه مى گسيخت كافكند غُل به گردن زين العباد ، عدو!
زان كاروان كه رفته به يغما اثاثشان بى پرده بيش از اين نتوان كرد گفت گو
افتاد شور و غُلغُله در جان بلبلان آن دَم كه آمد از گُلشان بر مشام ، بو
گل هاى باغ فاطمه ، كافكنده بود خوار بى آبشان تطاول خَس در كنار جو
بيمار شد ز نرگس اكبر ، ترانه سنج زينب به ياد شور حسينش «اُخَىَّ»[۳]گو
ناگاه عندليب ، گلستان بوتراب چشمش فتاد بر گُل افتاده اى به رو
اوراق گشته مصحفِ بر رو فتاده اى كز خون نوشته نوك سِنان ، آيه ها بر او
شد مضطرب چنان كه وقار از سكينه رفت آشفته شد چنان كه به رخسار ماه ، مو
از نرگسش به لاله ز خون ، ژاله پاش شد سر چون نمانده بود ، دُرافشان به پاش شد.[۴]
پس با دُمُوع جاريه،[۵]آن بانوى اسير گفتا به خاك ماريه[۶]با ناله و نَفير
...كاى خاك پاك خوش! تو هماغوش ماه باش شاه حجاز را پس از اين ، بارگاه باش
شاهى كه با حَنوط گرفتيش در بغل كافور پاش بر تنش ، از خاك راه باش
ديدى تو ناروا به شه از كهنه پيرهن حالى بيا و پيرهنش را گياه باش
پنهان چو شد پناه خلايق ، به خاك تو ز امروز ـ اى زمين ـ تو خلايق پناه باش...
با خاطرى چو موى پرى زادگان ، پريش زان پس نمود عرضِ شكايت به مامِ خويش
مانند ابر آذرى ، آغاز ناله كرد وز اشك ، خاك ماريه را رَشك لاله كرد
... كاى در بهشت دور ز غم ، غم گسار من! پنهان ز ديده ، مونس شب هاى تار من!
خوش بر سرير گلشن فردوس ، خفته اى يك لحظه سر بر آر و ببين لاله زار من
يك دم بيا به رسم تفرّج ، به كربلا بنگر خزان ز باد مخالف ، بهار من
از قحط آب ، گشت خزان گلِستان تو رفت از خَسان به باد فنا ، اعتبار من
از پا فتاده سَرو حسين تو روى خاك در خون تپيده اكبر نسرينْ عِذار من
شد بهر قطره اى گل عبّاسى ام ز دست وز آب ديده ، دجله روان در كنار من
آهسته تر قدم به زمين نِه كه خفته است پژمان به مهد خاك ، گُل شيرخوار من
بيش از شبى نبرده به هجران ، به سر هنوز بنگر سفيد موى و سيه روزگار من
دست فلك نگر كه چه زود از سرير ناز بر ناقه برهنه نهاده است بار من
امروز تا به كوفه زنندم به كعبِ نى فردا ببين چگونه بُود شام تار من
مادر ! بيا تو نيز به من ، همرهى نما وز اين مسافرت ، بپذير اعتذار من
بايد كه رُفت و رُفت به مژگانش اين رهى آن ره كه پويدى به سرش شهريار من
بايد به كوفه رفت ، همان كوفه اى كه بود دار الإماره پدرِ تاجدار من
آن كوفه اى كه آتش و خاكستر و كُلوخ از بام و در به تحفه نمايد نثار من
نى ، نى ! به كوفه مى بَرَدم خصم با جلال شمر از يمين روانه ، سَنان از يَسار من
گريان از اين مكالمه چون جدّ و مام كرد برگشت و روى شِكوه به نعش امام كرد
آن بانوى حجاز ، ز راه نوا و شور گفتا چو بُلبلى كه ز گل اُفتَدَه است دور:
اى كِتْ به خاك تيره ، نگون ، سروِ قامت است! برخيز و كن قيام كه اينك ، قيامت است
اى مير كاروان ، عجب آسوده خفته اى؟! شد كاروان روانه ، چه وقت اقامت است؟
از جاى خيز و بى كفنان را كفن نما اى كشته اى كه خون خدايت ، غرامت است!
بر كُشتگان بى كفنت ، خيز و كن نماز اى آن كه در حيات و مماتت ، امامت است!
از ما مجو كناره كه با اين فراق و داغ ما را دگر نه طاقت تيرِ ملامت است
با كاروان ، روان همه جا بر سِنان ، سرت بر خاك تيره ، از چه تنت را مَقامت[۷]است
خاكم به سر ز سمّ سُتوران كين ! كجا باقى به جا براى تو جسمى سلامت است؟
نى سر به تن ، نه جامه ، نه انگشترى ، نه دست بس داغ اكبرت به هويّت ، علامت است
اينك به سرپرستى ما آيدى سرت اى سر فداى آن كه سراپا كرامت است!
آسان شمرد و كرد به ما آنچه خواست ، چرخ غافل از آن كه عاقبتش را وخامت است
آوخ كه دير گشت پشيمان ز فعل خويش! حالى ، چه سودْ حاصلش از اين ندامت است؟[۸]
[۱]رُكو: رِكوى ؛ لباس و جامه ژنده .
[۳]اُخىّ : برادرم ، اى برادر !
[۴]دانش نامه شعر عاشورايى : ج ۲ ص ۱۱۰۸ و ۱۱۰۹ (به نقل از : اشك خون) .
[۵]دُموع جاريه : اشك هاى ريزان .
[۶]ماريه : سرزمين كربلا .
[۸]دانش نامه شعر عاشورايى : ج ۲ ص۱۱۱۰ -۱۱۱۲ (به نقل از : اشك خون) .
