مير داماد

مير داماد

عالم و شاعر قرن یازده

از کتاب دانشنامه امام مهدی(ع):

سيّد برهان الدين محمّدباقر استرآبادى مشهور به مير داماد (۹۷۰ - ۱۰۴۱ق) و معلم ثالث، متخلّص به اشراق، فيلسوف، متكلّم و فقيه برجسته دوره صفويه است. داراى كتب متعددى است، از جمله: الرواشح السماوية و المزار و مجموعه اشعار او در ديوان ميرداماد گردآورى شده است.

شعر او در ستایش حضرت مهدی(ع):

اى عَلَمت كنيت و نام نبى‏                 خورده لبت آب زجام نبى‏

مهدى دين هادى عالم تويى‏               روشنىِ ديده آدم تويى‏

حافظ شرعى و امام امم‏                   طاعت تو فرض همى بر ذمم‏

جان تويى هردو جهانت تن است‏                    مهر و مه از نور رخت روشن است‏

آهن مرّيخ شده موم تو                     عيسى عقل آمده مأموم تو

چرخ كه اين اوج فروشى كند             بر در تو حلقه به گوشى كند

عقل كه لافش ز سروشى بود             پيش تو در نكته نيوشى بود

اى ملك ملتت از خون دين‏               خاك جهان كرد زمانه عجين‏

فتنه بر اقطار جهان تاخته است‏                       تيغ حوادث زنيام آخته است‏

بحر چه يك لحظه به خون ستم‏                      كل كنى خاك وجود و عدم‏

اى به درت مقتدى افلاكيان‏               سايه فكن بر سر اين خاكيان‏

شخص تو چون نفس و جهان چون بدن‏                       در چمنش طرح تصرّف فكن‏

ما همه مقهور و توئى قهرمان‏             خون دل و دين زجهان واستان‏

ظلم ز عدل تو سقيم المزاج‏               خود ز چه عدل تو ندارد رواج؟!

عالم دين را به جهان شگفت‏              ظلمت توفان حوادث گرفت‏

شرع تو كشتى است بيا نوح باش‏                    ما همگى تن، تو بيا روح باش‏

اسب تو بر آخر عُطلت چراست؟                    خود دو ركاب مه و مهرت كجاست؟

زينِ فلك، چونَت بر باره نيست؟                    اشهب روز، ادهم شب، بهر كيست؟

يار نشد دل، تو بيا يار شو                 گردن غم بشكن و دلدار شو

درد تو جان‏داروى دل‏هاى ماست‏                    خاك درت آب روان‏هاى ماست‏

ديده به ديدار، بيا باز كن‏                  پرده آهنگ دگر ساز كن‏

كن فكن خلوت اسرار باش‏               ما همه مستيم، تو هشيار باش‏

تا كه در افلاك بود سعد و نحس‏                     يادى و امروز بود قبل و بعد

سعد فلك باد به فرمان تو                 عيش جهان باد به دوران تو

عيش، گر آبستن كامت شود              يا چو مِىِ‏فتح، به جامت شود

باد ميسّر زتو تا صور عشق‏                كار سقنقور زكافور عشق‏

روغن اشراق از آب تو باد                در قدمت همچو ركاب تو باد.[۱]

[۱]دانش‏نامه شعر مهدوى، ج ۱ ص ۱۴۵ .

از کتاب سروده های مهدوی:

قدس جهان، وادی طور شماست
مصحف کل، سوره نور شماست

ای ز ازل، نور شما، مقتدا
وی دو جهان را به شما، اقتدا

حلقه کش علم شما، گوش عقل
واله و شیدای شما، هوش عقل

شمس و قمر، نور یقین شما
سطح فلک، روی زمین شما

آب شما، روغن قندیل عقل
باز شما، شهپر جبریل عقل

خاک شما، خاک سرِ طور شرع
مقتبس از نار شما، نور شرع

دور فلک، حلقه به گوش شماست
پیر خِرد، نکته نیوش شماست

دولتتان، منطقه چرخ دین
رایتتان، اختر برج یقین

طینتتان، گوهر شرع رسول
اصل همه، عالم و فرع رسول

مهر شما، داروی جان همه
یاد شما، حِرز زبان همه

قائمتان، خسرو هر دو جهان
حجّت حق، مهدی آخِر زمان

سرمه کش، اشراق از آن خاکْ پای
تا کنش جان و دل و تن فدای.[۱]


[۱]. دیوان میرداماد، ص ۵۲.