ميرزا محمّد حسين ، عارف و شاعر ، متخلّص به «نظيرى» ، در نيشابور متولّد شد . وى از شاعران بلندآوازه قرن دهم و اوايل قرن يازدهم است . ديوان اشعار او كه انواع قالبهاى شعرى را شامل مىشود ، در هندوستان و ايران به چاپ رسيده است .
وى در احمدآباد گجرات درگذشت و در مسجدى كه خود ساخته بود، به خاك سپرده شد (آتشكده آذر : ج ۲ ، ص ۷۱۱ ، تاريخ ادبيات در ايران : ج ۵ ص ۸۹۷ ، تاريخ نظم و نثر : ص ۴۲۹ ، مجمع الفصحا : ج ۴ ص ۱۰۱) .
شعر او در مدح امام مهدی(ع):
رخ در نقاب ، چون حسن عسكرى كشيد قُطبيَّتش به قائم آل نبى رسيد
برزخ ، ميان كثرت و وحدت نموده شد گرديد در برابر شِيثِ[۱]نبى پديد
سر انتهاى دايره بر ابتدا نهاد خور[۲]زِاستوا فرو شد و از استوا دميد
از نقطه احَد ، دو محمّد ظهور كرد مرآت[۳]فوقِ دايره ، ما تَحتِ خويش ديد
يومُ القيامه گشت چو قائم ظهور كرد اَلْيَومَ كُلُّ شَىْءٍ اِلى مَبْدَءٍ يُعيد[۴]
يا صاحب الزّمان! به درآ از خفا كه خَلق تا حدّ ناف جامه صورت فرو دريد
بر راهِ حق كه مىنگرم يك حسين نيست آفاق ، كربلا شد و مردم همه يزيد
باطل، شبيه حق شد و انصاف درفُتاد اِضلال ، بيخِ عدل زد[۵]و ظلم سركشيد
بِدعَت بنا نهاد و اَمَل، باغ و خانه ساخت غفلت، كمر گشاد و خطا، فرش گُستَريد
بنْماىْ دستِ قدرت و مفتاحِ باب كن كآفاق مانده بسته در و قفلْ بىكليد
شاها ! تو شاهدى كه «نظيرى» به مِهرِ حق بفروخت صدرِ سلطنت و مَسكَنت[۶]خريد
جاه يزيد و قوم يزيدش مُراد نيست حبّ علىّ و آل على باد بر مزيد.[۷]
[۱]شِيْث : سومين پسر آدم و حوا كه به عقيده مسلمانان، مقام نبوّت داشت .
[۴]امروز هر چيزى به سوى مبدأ بر مىگردد .
[۵]بيخ زدن : ريشه بركندن .
[۶]مسكنت : تهىدستى ، بى چيزى .
[۷]ديوان نظيرى نيشابورى : ص ۵۰۰ ، دانشنامه شعر مهدوى: ج ۱ ص ۱۱۱.
