صبا كاشانى‏

صبا كاشانى‏

شاعر قرن سیزده

فتح على خان كاشانى، فرزند آقا محمّد خان، متخلّص به صبا، ملك‏الشعراى دربار فتحعليشاه قاجار و سرآمد شاعران دربار بوده است. داراى تأليفاتى از جمله ديوان اشعار است. زادروز وى به‏درستى معلوم نيست و با استدلالى كه ملك‏الشعراى بهار در مقدمه خود بر كتاب گلشن صبا كرده، در حدود سال ۱۱۷۹ق در كاشان اتفاق افتاده است. صبا در ۵۹ يا ۶۰ سالگى به تاريخ ۱۲۳۸ق در تهران درگذشت.

شعر او در مدح امام مهدی(ع):

اى صاحب شرع، پرده بردار              دجّالى چند را نگون آر

اى صدرنشينِ مَسند شرع                 اى صدر تو اصل و آسمان فرع

اى شحنه[۱]چارسوق[۲]عالم               قومى دزدان امين، زهى غم

اى زيب و ساده[۳]سليمان                 فوجى ديوان به صدر ايوان

اى اين گَله را شُبان ز دادار               جوقى[۴]گرگان به گلّه زنهار[۵]

موش غله خور ممان[۶]به غلّه                         گرگِ گله در بِران ز گلّه

اى شير خدا خداى را سخت                         نيكان را از بَدان نگون بخت

شيران سياه و زردگوشان                  مجروحانِ پلنگ و موشان

بگشاى كه بسته كردگارت                 جان دارويشان به ذوالفقارت

الماس دو سر[۷]ز كان[۸]برون كن                     سنگ در و دشت، لعل گون كن

بُرقع[۹]ز جمال خود برانداز              اين مشت جهود[۱۰]را سر انداز.[۱۱]


[۱]شحنه : نگهبان ، داروغه .

[۲]چارسوق : چهار سو .

[۳]وساده : مَسند و تخت .

[۴]جوق : گروه ، دسته .

[۵]زنهار : زينهار ، امان ، مراقب باش .

[۶]ممان : مگذار .

[۷]الماس دو سر : كنايه از شمشير ذوالفقار .

[۸]كان : معدن .

[۹]بُرقع : روبند ، نقاب .

[۱۰]جهود : يهود ، يهودى .

[۱۱]ديوان فتحعلى خان صبا: ص ۷۶۲، دانش نامه شعر مهدوى: ج ۱ ص ۳۴۶.