امام صادق عليه السلام در روايتى به فوايد اَمثال قرآن اشاره كرده و فرموده است :
أَمثالُ القُرآنِ لَها فَوائِدٌ فَأَنعِمُوا النَّظَرَ وَ تَفَكَّروا فِى مَعانِيها وَ لا تَمُرُّوا بِها... .^۱
امثال قران داراى فوايدى است، پس در آن دقت نظر و در معانى آن تفكر كنيد و به گونه‏اى گذرا بدان ننگريد.
در نقلى، امام سجاد عليه السلام فهم معانى امثال قرآن را از خدا درخواست كرده و براى آن شأنى جليل قائل شده است.^۲ در شرح اين مناجات ، صاحب رياض السالكين آورده است كه مراد از امثال قرآن ، آياتى است كه در ذكر احوال گذشتگان و صفات دور و ناآشنا و اخبار و قصص شگفت آمده است.^۳

اقسام امثال قرآن‏

برخى ، امثال قرآن را در دو قسم ظاهره و كامنه دسته‏بندى كرده‏اند.^۴ امثال ظاهره، امثالى‏اند كه در آن، واژه «مَثَل» يا حرف تشبيه «ك» به كار رفته است كه از آن جمله اند:
(مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِى اسْتَوْقَدَ نَارًا .^۵
آنان (منافقان) مانند كسى هستند كه آتشى بر افروخته تا در بيابان تاريك راه خود را پيدا كند) .
(وَ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَعْمَلُهُمْ كَسَرَابٍ بِقِيعَةٍ يَحْسَبُهُ الظَّمَْانُ مَآءً حَتَّى‏ إِذَا جَآءَهُ لَمْ يَجِدْهُ شَيًْا .^۶
كسانى كه كفر ورزيدند، كارهايشان چون سرابى در زمينى هموار است كه تشنه، آن را آبى مى‏پندارد، تا چون بدان رسد آن را چيزى نيابد).