پژوهشى در باره مثل‏ هاى قرآن‏ - صفحه 14

از اين كه خداوند ما را هدايت كرده از عقيده خود بازگرديم؟ مانند كسى كه شيطان‏ها او را از راه به در برده‏ند، و حيران (بر جاى مانده) است؟ براى او يارانى است كه وى را به سوى هدايت مى‏خوانند كه «به سوى ما بيا». بگو: «هدايت خداست كه هدايت (واقعى) است، و دستور يافته‏ايم كه تسليم پروردگار جهانيان باشيم»).
و در مواردى نمونه‏هاى شاخص انسانى به تصوير كشيده مى‏شوند:
(وَ لَوْ فَتَحْنَا عَلَيْهِم بَابًا مِّنَ السَّمَآءِ فَظَلُّواْ فِيهِ يَعْرُجُونَ * لَقَالُواْ إِنَّمَا سُكِّرَتْ أَبْصَرُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَّسْحُورُونَ .1
اگر درى از آسمان براى آنان مى‏گشوديم كه همواره از آن بالا ميرفتند، قطعاً مى‏گفتند: «در حقيقت، ما چشم‏بندى شده‏ايم، بلكه ما مردمى هستيم كه افسون شده‏ايم)
.
قرآن ، انباشته از امثال و ضرب‏المثل است؛ زيرا تمثيل نه فقط عيب نيست، چنان كه بعضى تمثيل به اشياى پست و حقير را از شأن قرآن دور دانسته و عيب برشمرده‏اند - 2 بلكه كمال به شمار مى‏رود و بر اسرار بلاغت مى‏افزايد .
چرا كه در قرآن آمده است:
(إِنَّ اللَّهَ لَا يَسْتَحْىِ أَن يَضْرِبَ مَثَلاً مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا فَأَمَّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَ أَمَّا الَّذِينَ كَفَرُواْ فَيَقُولُونَ مَاذَآ أَرَادَ اللَّهُ بِهَذَا مَثَلاً يُضِلُّ بِهِ كَثِيرًا وَ يَهْدِى بِهِ كَثِيرًا وَ مَا يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَسِقِينَ .3
خداى را از اين كه به پشه‏اى - يا فروتر (يا فراتر) از آن - مثل زند، شرم نيايد، پس كسانى كه ايمان آورده‏اند مى‏دانند كه آن (مَثَل) از جانب پروردگارشان بجاست؛ ولى كسانى كه به كفر گراييده‏اند مى‏گويند: «خدا از اين مَثَل چه قصد داشته است». (خدا) بسيارى را با آن گمراه، و بسيارى را با آن راهنمايى مى‏كند؛ و(لى) جز نافرمانان را با آن گمراه نمى‏كند)
.

1.حجر : آيه ۱۴ - ۱۵.

2.ر. ك: لباب النقول : ص‏۸ .

3.بقره : آيه ۲۶ .

صفحه از 14