جعفر بن علی ،[۱]آخرین برادر تنی عبّاس علیه السلام بود که در کربلا ، به شهادت رسید . بیشتر منابع ، سنّ او را هنگام شهادت ، نوزده سال ذکر کرده اند ؛ لیکن برخی گفته اند که او هفده ساله بوده و طبق نقل برخی ، ۲۹ سال ، داشته است . با توجّه به این که امیر مؤمنان علیه السلام در سال چهلم هجری به شهادت رسید ، وی باید در جریان عاشورا ، حدّاقل بیست ساله بوده باشد ، مگر این که هنگام شهادت امام علی علیه السلام ، مادرش تازه به او باردار شده باشد که در این صورت ، نوزده ساله بودن او نیز قابل قبول خواهد بود . وی در روز عاشورا ، با خواندن این رَجَز، به دشمنْ حمله کرد و به خیل شهدا پیوست :
من ، جعفرم ، صاحب افتخارات پسر علی نیک و بخشنده .
با نیزه جولان دهنده ، از حسین، دفاع می کنم و با شمشیر برّاقِ درخشنده .
قاتل وی را برخی هانی بن ثُبَیت و برخی خولی بن یزید اَصبَحی[۲]دانسته اند . نام وی در «زیارت رجبیه» آمده است . در «زیارت ناحیه مقدّسه» هم می خوانیم:
سلام بر جعفر ، پسر امیر مؤمنان ؛ همان شکیبایی که کارش را برای خدا انجام داد ، همان که دور از وطن و غریب ، تسلیمِ نبرد شد ، و پیش گام در نبرد بود و مغلوبِ مهاجمان گردید ! خداوند ، قاتلش هانی بن ثُبَیت حَضرَمی را لعنت کند !
[۱]در الطبقات الكبرى و أنساب الأشراف ، «جعفر اكبر» آمده و مؤلّف المجدى ، كنيه او را «ابو عبد اللّه » آورده است .
[۲]در لباب الأنساب ، قاتل او «شمر بن ذى الجوشن» گفته شده است .
