على از زبان قرآن

على عليه السلام ، رازدار بزرگ قرآن كريم و رمزْ آشناى والاى اين كتاب الهى، همبَر و زبان گوياى اين پيك آسمانى است. پيوند على عليه السلام و قرآن، پيوندى ژرف و ناگسستنى است كه تا دامنه قيامت و كنار حوض كوثر، ادامه خواهد داشت. پيامبر خدا، از اين حقيقت بزرگ در حديث گرانسنگ ثَقَلين سخن گفته و نيز در حديث ديگرى فرموده است:

على با قرآن است و قرآن با على. از هم جدا نمى شوند تا در حوض بر من وارد شوند.[۱]

اين گفتار پربها گوياى آن است كه على عليه السلام ، هم تراز قرآن و مدافع خستگى ناپذير معارف آن، و هم پيمان بزرگ و شارح آموزه هاى والاى آن است، چنان كه خود فرموده است:

اين، قرآن است. آن را به سخن درآوريد، و هرگز سخن نمى گويد؛ ولى من شما را از آن مى آگاهانم .[۲]

و فرموده :

سوگند به خدا ، هيچ آيه اى نازل نشده، جز آن كه تحقيقا مى دانم درباره چه و در كجا و به چه كسى نازل شده است.[۳]

و اين ، حقيقتى است كه از همان روزگاران نخست ، همگان به آن اذعان داشتند و صحابيان و همراهان رسول خدا بر آن معترف بودند.[۴]

از سوى ديگر، از اين سخن بلند رسول خدا مى توان فهميد كه قرآن، برترين سند راهنما بر عظمت على ، گوياى شأن و منزلت و ارجمندى هاى اوست كه :

قرآن با على است.[۵]

اين نكته از همان روزگاران نزول قرآن، بر هيچ كس پوشيده نبود كه پيامبر خدا فرمود :

خداوند، آيه اى نفرستاد كه در آن  «اى كسانى كه ايمان آورده ايد»  باشد، جز آن كه على در قلّه آن و امير آن بود.

مفسّر بزرگ قرآن، عبد اللّه بن عباس، نيز گفته است:

در قرآن، آيه اى نيست كه در آن،  «اى كسانى كه ايمان آورده ايد»  باشد، جز آن كه على، قلّه، امير و شريف آن است. خداوند، ياران محمّد را در قرآن، مورد سرزنش قرار داده و از على، جز به نيكى ياد نكرده است.

و نيز گفته است :

درباره هيچ كسى آن مقدار آيه قرآنى نازل نشده كه درباره على نازل شده است.

حذيفة بن يمان نيز گفته است:

در قرآن، آيه اى با خطاب  «اى كسانى كه ايمان آورده ايد»  نازل نشده، مگر آن كه على هسته و كانون آن است.

مجاهد گفته است :

درباره على، هفتاد آيه نازل شده كه هيچ كس در آنها با وى شريك نيست.

عبد الرحمان بن ابى ليلى گفته است :

درباره على، هشتاد آيه روشن و شفاف از كتاب خدا نازل شده است و هيچ كس از اين امّت با او در اين آيه ها سهيم نيست.

آنچه در سطور اين مجموعه در اين باره گزارش مى كنيم ، اندكى است از بسيار. البته ما در عرضه اين حقايق، راه اختصار پيش گرفته ايم و از آوردن بسيارى از آيات كه بر اساس منابع فريقين، شأن نزول آنها على عليه السلام و يا اهل بيت عليهم السلام است ، تن زده ايم.