سعيد ، جنگاورى دلير و قهرمانى كم نظير بود . او در جنگ هاى جمل و صِفّين ، شركت داشت و در جمل و صفّين ، امام عليه السلام او را به سردارى بنى هَمْدان گماشت . او در ضمن سخنرانى اى رسا در جمع يارانش چگونگى دو سپاه را به نيكويى بَر نمود و عظمت سپاه على عليه السلام را ـ كه گروهى از بدريان در آن حضور داشتند ـ نشان داد و آن گاه ، جايگاه والاى على عليه السلام را به زيبايى تبيين كرد و با تكيه هوشمندانه بر پيشينه زشت معاويه ، رسوايى او و پدرانش را بيان كرد .
او در موارد بسيارى اطاعت مطلق خود از على عليه السلام را با عبارت هايى هيجان بار بيان كرده است . على عليه السلام نيز آن پارسامرد رزم آور را مى ستود . از جمله فرمود :
«پشتيبان بزرگ حقيقت ، آنان را به پيش مى برد
سعيد بن قيس [ را مى گويم] ، آن بزرگْ پشتيبان را» .
پس از جنگ صِفّين ، امام عليه السلام براى جلوگيرى از غارتگرى هاى سفيان بن عوف در انبار ،[۱]او را بدان سوى ، گسيل داشت .
سعيد ، پس از على عليه السلام نيز بر صراط حق ، استوار ماند و در جمع ياران امام حسن عليه السلام قرار گرفت . امام حسن عليه السلام او را به عنوان جانشين قيس بن سعد به نبرد با معاويه گسيل داشت . ابو عمرو كَشّى او را بدين سان ستوده است :
او از بزرگان تابعيان و از سران و زاهدان آنان بود .
سعيد بن قيس ، حدود سال ۴۱ هجرى زندگى را بدرود گفت .
[۱]انبار ، شهرى كوچك و آباد در روزگار ساسانيان بوده است و بقاياى آن در شصت كيلومترى غرب بغداد ، قابل مشاهده است . نامگذارى آن به «انبار» ، از آن رو بوده كه مركز نگهدارى گندم و جو و كاه براى لشكر بوده است ، وگرنه ايرانيان ، آن جا را «فيروز شاپور» مى ناميده اند . اين شهر به دست خالد بن وليد در سال دوازدهم هجرى فتح شد و سَفّاح ، اوّلين خليفه عبّاسى ، براى مدتى آن جا را مقرّ حكومتش ساخت (ر . ك : معجم البلدان : ج ۱ ص ۲۵۷) .
