استعفای مسلم از نمایندگی امام حسین(ع)

بر پایه گزارش های موجود ، مسلم بن عقیل ، پس از پذیرفتن نمایندگی امام حسین علیه السلام برای رفتن به کوفه ، از مکه به مدینه آمد و از آن جا با دو راه نما ، به سوی کوفه حرکت کرد ؛ امّا آن دو راه نما، راه را گُم کردند و هر دو از شدّت تشنگی ، هلاک شدند . مسلم و همراهانش با زحمت بسیار ، خود را به آب رساندند و از هلاکت ، نجات یافتند ؛ ولی او این حادثه را به فالِ بد گرفت و از این رو ، نامه ای به امام حسین علیه السلام نوشت و از به انجام رساندن این مأموریت ، عذرخواهی کرد . امام علیه السلام نیز در پاسخ وی ، ضمن متّهم کردن او به ترس از انجام دادن مأموریتش ، با استعفای وی مخالفت کرد و دستور اکید داد که به راه خود ، ادامه دهد .

این گزارش ها ، به دلایلی که بدانها اشاره می شود ، فاقد اعتبارند :

۱ . هیچ یک از این گزارش ها ، سند معتبری که بتوان بِدان اعتماد کرد ، ندارند .

۲ . بر اساس اسناد تاریخی ، مسلم، فاصله مکه تا کوفه را در مدّت بیست روز ، طی کرد ؛ زیرا وی در پانزدهم رمضان ، از مکه بیرون آمد و در پنجم شوّال ، وارد کوفه شد .[۱]با عنایت به این که فاصله مکه تا کوفه ، حدود هزار و چهارصد کیلومتر است ، او می بایست به طور متوسّط ، هر روز، هفتاد کیلومتر راه را طی کرده باشد و البتّه این ، جدا از چند روز توقّفی است که در مدینه داشته است . حال اگر بخواهیم در نظر بگیریم که وی پس از خارج شدن از مدینه ، قاصدی را به مکه فرستاده تا از امام علیه السلام کسبِ تکلیف کند ، چنانچه فرصتی را که برای پیدا کردن قاصد و اعزام او به مکه برای گرفتن پاسخ از امام علیه السلام و بازگشت قاصد از مکه لازم بوده، به مدّتی که خودِ او در مدینه مانده و مدّتی که برای استراحتْ نیاز داشته ، بیفزاییم ، زمان سفرش ، به طور قطع ، بیش از یک ماه می شود .

۳ . بعید به نظر می رسد راه نمایانی که به سختی های راه عادت دارند ، هر دو از تشنگی هلاک شوند ؛ امّا مسلم و همراهانش زنده بمانند.

۴ . فال بد زدن ، در فرهنگ اسلامی ، نکوهیده است .[۲]از این رو ، بعید به نظر می رسد که شخص والامرتبه ای همچون مسلم ـ که امام حسین علیه السلام او را به نمایندگی از جانب خود برای چنان مأموریت مهمّی انتخاب کرده ـ ، به بهانه فال بد زدن ، از نمایندگی امام علیه السلام استعفا دهد.

۵ . در نقل ابن کثیر ، تعبیر «استعفا» و «کناره گیری» نیامده است ؛ بلکه تنها مسلم از امام حسین علیه السلام نظر خواسته و کسبِ تکلیف کرده است.[۳]

۶ . متّهم شدن شخصیت بزرگی مانند مسلم به ترس و سستی در انجام دادن وظیفه از جانب امام حسین علیه السلام ، بعید است .

بر پایه این دلایل و قرائن ، می توان گفت : در موضوع استعفای مسلم از نمایندگی امام حسین علیه السلام و وقایع مربوط به آن ، تردید جدّی وجود دارد و چنین می نماید که ساختن این گونه داستان ها، توسّط هواداران بنی امیه و با هدف تحریف تاریخ عاشورا صورت گرفته است و جاعلان ، بسیاری از حقایق تاریخی را با داستان های جعلی در آمیخته اند.