متناسب، مى سنجيم و از رهگذر گردآورى همه متون و اسناد ، به درستى و يا نادرستى هر حديث ، حكم داده ، از آن استفاده مى كنيم .
گفتنى است كه حاكم در دو بخش ، فضايل مشترك امام حسن عليه السلام و امام حسين عليه السلام و نيز فضايل اختصاصى امام حسين عليه السلام را آورده و به ويژگى ها و خصوصيات ايشان پرداخته است .

16. الإرشاد

ابو عبد اللّه محمّد بن محمّد بن نعمان بغدادى (336 ـ 413 ق) مشهور به شيخ مفيد ، از درخشان ترين چهره هاى شيعه از آغاز تاكنون است . او با استعداد خدادادى و توفيق در تلاش شبانه روزى و بهره گيرى از حوزه شكوفاى بغداد توانست به عنوان متكلّم ، فقيه ، محدّث و مورّخ ، چهره نمايد و زعامت علمى شيعه را عهده دار گردد و در كشاكش غُلو و تقصير و كشمكش دو فرقه درگير به هوادارى از تشيّع و تسنّن ، بنيان گذار خطّ اعتدال در تشيّع امامى گردد . شيخ مفيد با آن كه كثير التأليف است و بيش از دويست كتاب كوچك و بزرگ دارد ، امّا نوشته هايش از استوارى ويژه اى برخوردارند و بسيارى از كتاب هاى او ، از مآخذ اصلى دانش هايى چون : كلام و عقايد ، فقه ، حديث ، تاريخ و سيره است .
كتاب مهم و مشهور او ، الإرشاد فى معرفة حجج اللّه على العباد ، زندگى نامه همه امامان شيعه را در بر دارد . شيخ مفيد ، آن را در سال هاى پايانى عمرش و پس از حدود هفتاد سال علم آموزى ، به نگارش در آورده است . شيخ مفيد ، با اتّكا به منابعى مانند مقتل هاى ابى مخنف و هشام كلبى و نيز تاريخ هاى طبرى و مدائنى ـ كه به آنها مستقيم يا غير مستقيم ، دسترس داشته ـ و نيز از طريق سلسله اسنادش به مورّخان و محدّثان پيش از خود ، توانسته است تاريخ قابل استنادى را از زندگى امامان اهل بيت عليهم السلام فراهم آورد.
شيوه تلفيقى شيخ مفيد رحمه الله در آوردن مجموع حوادث و اشاره اجمالى به اسناد