2. منابع غير قابل استناد ،
3 . منابع معاصر ،
4 . منابع مفقود .
مقصود از منابع قابل استناد ، آن دسته منابع اند كه هويّت تاريخى دارند و نويسندگان آنها ، معيّن ، سرشناس و از عالمان روشمند بوده اند ، هر چند ديده نقد خود را بر يكايك روايات آنان ، باز نگاه مى داريم .
منابع غير قابل استناد يا ضعيف ، منابعى داستانى ، بى سند و بدون پشتوانه تاريخى اند كه اخبار گزارش شده در آنها را تنها به شرط يافتن مؤيِّدهاى تاريخى و تقويت شدن به وسيله منابع قابل استناد ، مى پذيريم .
در اين جا ، ابتدا منابع مهمّ قابل استناد (33 كتاب) و سپس منابع ضعيف ، امّا مشهور (ده كتاب) را معرّفى توصيفى و سپس اشاره اى اجمالى به منابع معاصر و آن گاه، منابع مفقود (44 كتاب) را به ترتيب اطّلاعات تاريخى موجود در باره مؤلّفان آنها ، گزارش مى كنيم ^۱ كه در مجموع ، 87 اثر خواهند شد .

الف ـ منابع قابل استناد

خوش بختانه منابع كهن متعدّد و قابل اتّكايى در دست اند كه به گزارش نهضت عاشورا پرداخته اند . اين منابع را مى توان به دو دسته : مستقل (منابعى كه ويژه گزارش دهى از نهضت عاشورا و حماسه سازان اين واقعه بى نظيرند) و مشتمل (منابعى كه تنها بخش ها يا فصل هايى از آنها ، در باره قيام امام حسين عليه السلام است) تقسيم نمود .
ما در اين مقدّمه ، اهمّ اين منابع را به ترتيب تاريخى ، گزارش و به مستقل و يا