مى كند ؛ امّا از آغاز فصول مربوط به نهضت كربلا ، مطالب را از الفتوح ابن اعثم مى آورد و گاه آنها را تلخيص و تهذيب مى كند و گاه حديثى را بر آنها مى افزايد و دوباره به مطالب الفتوح باز مى گردد . اين افزوده ها در بسيارى موارد ، مستند و منقول از مشايخ خوارزمى (مانند : زمخشرى ، ابو منصور شهردار بن شيرويِه ديلمى و حسن بن احمد عطّار همدانى)اند .
خوارزمى در بخش هاى انتهايى كتاب و فصل قيام مختار ، گاه از المعارف ابن قتيبه و مقتل ابو مخنف نيز مطالبى نقل كرده است . از ديگر منابع او ، تاريخ عبد الكريم بن حمدان است كه براى ما ناشناخته است . برخى احتمال داده اند كه خوارزمى به نسخه ديگرى از الفتوح ، دست يافته كه تفاوت هايى با نسخه كنونى آن داشته است يا ابن اعثم ، افزون بر الفتوح ، كتاب تاريخ هم داشته است و خوارزمى از هر دو كتاب ، نقل كرده است .

23. تاريخ مدينة دمشق

ابو القاسم على بن حسن شافعى دمشقى (م 571 ق) ، مشهور به ابن عساكر ، از محدّثان و مورّخان پركار است . او در كتاب بزرگش ، تاريخ مدينة دمشق ، به شيوه محدّثان ، روايات بسيارى را با اسناد و اشاره به ضعف و قوّت آنها ، امّا بدون تحليل تاريخى ، گردآورده است . او محور كتاب خود را شرح حال دمشق و بزرگان شام قرار داده ؛ امّا هر كس را كه به شام آمده ، بررسى كرده و از اين ره گذر ، به شرح حال امام حسين عليه السلام و مقتل ايشان هم پرداخته است .
ابن عساكر، حدود چهارصد گزارش در باره امام حسين عليه السلام و نهضت كربلا ارائه نموده كه بيشتر آنها ، با اسناد خود او و برخى نيز از طبقات ابن سعدند و تعداد فراوانى از آنها، هم مضمون و بيشتر به احوالات شخصى و فضايل امام حسين عليه السلام مربوط اند .