كتاب‏شناسى تاريخ عاشورا و عزادارى امام حسين(ع) - صفحه 38

و امام حسين عليه السلام افزوده است . ۱

31. كشف الغُمّة فى معرفة الأئمّة

ابو الحسن على بن عيسى بن ابى الفتح اِربِلى (م 692 ق) ، از عالمان و اديبان عراق در قرن هفتم است . او نزد بزرگان شيعه مانند : ابن طاووس ، على بن فخّار و ديگر عالمان مانند ابو عبد اللّه گنجى شافعى ، علم آموخت و عالمان بزرگى مانند : علّامه حلّى و برادرش رضى الدين اِربِلى نيز نزد او شاگردى كردند .
اربلى ، افزون بر كشف الغمّة ، كتاب ها و رساله هاى متعدّدى را مانند : المقامات و مناسك المزار نگاشت و ديوان اشعارى نيز از خود به يادگار گذاشت . او با احاطه فراوان به علوم گوناگون ، زندگى نامه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و اهل بيتش را يك جا گرد آورد و در زندگى امام حسين عليه السلام ، افزون بر احوالات شخصى و سيره امام عليه السلام ، به قيام ايشان نيز پرداخت .
اربلى از منابع كهن تاريخى مانند : نوشته هاى واقدى ، ابن سعد ، ابن اعثم ، حلية الأولياء ابو نعيم اصفهانى و بويژه الإرشاد شيخ مفيد و مطالب السَّؤول كمال الدين محمّد بن طلحه شافعى و معالم العترة الطاهرة ى عبد العزيز بن اخضر جَنابَذى و نيز منابع حديثى شيعه و اهل سنّت ، بهره برد . تنوّع اين منابع در شيوه نقل اربلى اثرگذار بوده و موجب شده كه گاه مطالب با سند بيايند و سلسله راويان ، ذكر شود و گاه بدون سند باشند .
اربلى ، گاه مطالب را تركيب مى كند و نتيجه آنها را با نثرى زيبا و اديبانه مى آورد ؛ امّا همين در هم كردن و عدم استناد به منبعى معيّن ، از اعتبار گزارش هاى او كاسته و كتاب او را به منبعى دست دوم تبديل كرده است ، هر چند وى مورد ستايش عالمان شيعه و اهل سنّت قرار گرفته و فضل بن روزبهان ، اربلى را در كار خويش ، موثّق و

1.. الإقبال : ج ۳ ص ۵۷ .

صفحه از 66