كتاب‏شناسى تاريخ عاشورا و عزادارى امام حسين(ع) - صفحه 45

البتّه اين ، بدان معنا نيست كه همه مطالب اين كتاب ها ، نادرست و تحريف شده اند ؛ زيرا در اين كتاب ها، گزارش هاى معتبرى نيز از كتاب هاى كهن و اصلى تاريخ و سيره ، نقل شده است. مقصود ما ، آن است كه بسيارى گزارش هاى نادرست يا بدون منبع و پشتوانه تاريخى در اين كتاب ها يافت مى شوند كه با عملكرد و سيره رفتارى امام حسين عليه السلام و اهل بيت گرامى اش ناسازگارند ، هر چند برخى گزارش ها هم هستند كه احتمال وجودشان در منابعى كه به ما نرسيده اند، مى رود . بدين جهت هم هست كه مطالب اين گونه كتاب ها، بدون ارزيابى، قابل استناد نيستند. اين منابع، عبارت اند از:

1. مقتل الحسين عليه السلام المنسوب إلى أبى مِخنَف

ابو مِخنَف لوط بن يحيى بن سعيد (م 158 ق) ، از مورّخان مورد اعتماد و از اصحاب امام صادق عليه السلام است . او به احتمال فراوان ، شيعه و البته مقبول مورّخان فريقَين است و از اين رو ، تاريخ نگاران و سيره نويسان متعدّدى از كتاب او در باره قيام امام حسين عليه السلام نقل كرده اند . از اين ميان ، مى توان به : محمّد بن عمر واقدى (م 207 ق) ، ابن قتيبه (م 276 ق) در الإمامة و السياسة ، محمّد بن جرير طبرى (م 310 ق) در تاريخش ، ابن عبد ربّه (م 328 ق) در العقد الفريد ، على بن حسين مسعودى (م 345 ق) در مُروج الذهب و أخبار الزمان ، شيخ مفيد (م 413 ق) در الإرشاد و نيز النصرة فى حرب البصرة ، شهرستانى (م 548 ق) در الملل و النحل ، خوارزمى (م 568 ق) در مقتل الحسين عليه السلام و در آخرين حلقه ها به ابن عساكر (م 571 ق) ۱ در تاريخ دمشق ، ابن اثير (630 ق) در الكامل ، سبطِ ابن جوزى (م 654 ق) در تذكرة الخواصّ و ابو الفدا (م 732 ق) در المختصر فى أخبار البشر اشاره كرد . ۲

1.ابن عساكر ، بسيار كم از ابو مخنف نقل مى كند ؛ ولى در بخش معرّفى زينب دختر امام حسين عليه السلام ، تصريح مى كند كه كتاب ابو مخنف را خوانده است (ر . ك : تاريخ دمشق : ج ۶۹ ص ۱۶۸) .

2.. ر. ك : وقعة الطفّ : ص ۹ (مقدّمه) .

صفحه از 66