۳۴۵.الكافي :عنه عليه السلام : إنّ خَيْرَ ما وَرَّثَ الآباءُ لأبنائهِمُ الأدبُ لا المالُ ، فإنّ المالَ يَذهبُ و الأدبَ يَبقى.
قالَ مَسعدةُ ـ راوي الحديث ـ : يعني بالأدبِ العلمَ . ^۱

60

أفضَلُ الأدَبِ

۳۴۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :أفضلُ الأدبِ أن يَقِفَ الإنسانُ عند حَدِّه و لا يَتَعدّى قَدْرَهُ . ^۲

۳۴۷.عنه عليه السلام :أحسَنُ الآدابِ ما كَفَّكَ عنِ المَحارِمِ . ^۳

۳۴۸.عنه عليه السلام :تَحَرِّي الصِّدقِ ، و تَجَنُّبُ الكذبِ أجمَلُ شِيمةٍ و أفضلُ أدبٍ . ^۴

۳۴۹.عنه عليه السلام :ضَبْطُ النّفْسِ عندَ الرَّغَبِ و الرَّهَبِ مِن أفضلِ الأدبِ . ^۵

61

الأدَبُ حَسَبٌ

۳۵۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :الأدبُ أحَدُ الحسَبَينِ . ^۶

۳۴۵.الكافي :امام صادق عليه السلام فرمود : بهترين ميراثى كه پدران براى فرزندان مى گذارند ادب است، نه ثروت؛ زيرا كه ثروت مى رود و ادب مى ماند.
مسعده (راوى حديث) مى گويد: مقصود حضرت از ادب، دانش است.

60

برترين ادب

۳۴۶.امام على عليه السلام :برترين ادب آن است كه انسان در حدّ خود بماند و از اندازه خويش تجاوز نكند.

۳۴۷.امام على عليه السلام :نيكوترين ادب آن است كه تو را از حرام ها باز دارد.

۳۴۸.امام على عليه السلام :برگزيدن راستى و دورى از دروغ، زيباترين خوى و برترين ادب است.

۳۴۹.امام على عليه السلام :خويشتندارى در بيم و اميد ، از برترين ادبهاست.

61

ادب، شرافت است

۳۵۰.امام على عليه السلام :ادب يكى از دو شرافت است.

۳۴۱.عنه عليه السلام :و مِن أدبِه أنْ لا يَترُكَ ما لا بُدَّ لَهُ مِنهُ. ^۱

۳۴۲.عنه عليه السلام :كَفى بالَعْبدِ أدَبا أن لا يُشرِكَ في نِعَمهِ وَ أرَ بِهِ غيرَ ربِّهِ . ^۲

۳۴۳.بحار الأنوار :تكلّمَ أميرُ المؤمنينَ عليه السلام بتِسْعِ كلماتٍ ارتَجَلهُنَّ ارتِجالاً ، فَقَأنَ عُيونَ البلاغةِ و أيتَمْنَ جواهرَ الحِكْمـةِ ، و قَطَعْنَ جميعَ الأنامِ عنِ اللَّحاقِ بواحدةٍ مِنهُنَّ . ثلاثٌ مِنها فـي المُناجاةِ ، و ثلاثٌ منها في الحِكمةِ ، و ثلاثٌ منها في الأدبِ.
فأمّا اللاّتي في المُناجاةِ فقالَ : إلهي، كفى بي عِزّا أنْ أكونَ لك عَبْدا ، و كفى بي فَخْرا أن تكونَ لي رَبّا ، أنتَ كما اُحِبُّ فاجعَلْني كما تُحبُّ.
و أمّا اللاّتي في الحِكمةِ فقالَ : قيمةُ كلِّ امرئٍ ما يُحْسِنُهُ ، و ما هَلَكَ امرؤٌ عَرَف قَدْرَهُ، و المرءُ مَخبوءٌ تحتَ لسانِهِ.
و اللاّتي في الأدبِ فقالَ : امنُنْ على مَن شِئتَ تكُنْ أمِيرَهُ ، و احْتَجْ إلى مَن شِئتَ تكُنْ أسِيرَهُ ، و استَغْنِ عَمَّن شئتَ تكُنْ نظيرَهُ . ^۳

۳۴۴.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :أدَّبَني أبي عليه السلام بثلاثٍ ......... قالَ لي : يا بُنيَّ مَن يَصْحَبْ صاحبَ السَّوْءِ لا يَسْلمْ ، و مَن لا يُقيِّدْ ألفاظَهُ يَنْدَمْ ، و مَن يدخُلْ مَداخِلَ السُّوءِ يُتَّهمْ . ^۴

۳۴۱.امام على عليه السلام :از ادب [آدمى] است كه آنچه را از آن چاره اى ندارد فرو نگذارد .

۳۴۲.امام على عليه السلام :در ادب بنده همين بس كه در ناز و نيازهايش كسى جز پروردگار خود را شريك نسازد.

۳۴۳.بحار الأنوار :امير مؤمنان ، في البداهه نُه جمله فرمود كه چشمهاى بلاغت را درآوردند و گوهرهاى حكمت را يك دانه كردند و دست همگان را ، از دست يافتن به حتى يكى از آنها كوتاه. سه جمله از آن نُه جمله درباره مناجات با خداست، سه جمله درباره حكمت و سه تاى ديگر درباره ادب.
امّا آن جمله ها كه در مناجات با خداست: الهى! مرا همين عزت و سرفرازى بس كه بنده تو باشم و مرا همين افتخار بس كه پروردگار من تو باشى، تو چنانى كه من دوست دارم، پس مرا چنان دار كه تو دوست دارى.
و آن سه جمله كه درباره حكمت است: ارزش هر انسان به چيزى است كه نيك مى داند، هر كه قدر خود را شناخت تباه نشد، و آدمى زير زبان خود پنهان است.
و آن سه جمله كه درباره ادب است: هر كه را خواهى ممنون خود كن تا بر او فرمانروا شوى، به هر كه خواهى نياز پيدا كن تا اسيرش باشى، از هر كه خواهى بى نيازى جو تا همتاى او گردى.

۳۴۴.امام صادق عليه السلام :پدرم سه ادب به من آموخت ......... به من فرمود: پسرم! هر كه با دوست بد همنشينى كند سالم نمى ماند، و هر كه گفتار خود را مهار نكند پشيمان مى گردد، و هر كه به جاهاى بد در آيد آماج تهمت و بدگمانى مى شود.