أَ فَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لا يَهِدّي إِلاّ أَنْ يُهْدى فَما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ » . ^۱

إِنَّ اللّهَ اصْطَفاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ » . ^۲

الحديث:

۹۰۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لا يَحمِلُ هذا الأمْرَ إلاّ أهلُ الصَّبْرِ و البَصَرِ و العِلْمِ بِمَواقِعِ الأمرِ . ^۳

۹۰۸.عنه عليه السلام :يَحتاجُ الإمامُ إلى قلبٍ عَقُولٍ، و لسانٍ قَؤولٍ، و جَنانٍ على إقامةِ الحَقِّ صَؤولٍ . ^۴

۹۰۹.عنه عليه السلامـ في وَصْفِ الأئمّةِ عليهم السلام ـ: عَقَلوا الدِّينَ عَقْلَ وِعايةٍ و رِعايةٍ ، لا عَقْلَ سَماعٍ و رِوايةٍ ، فإنّ رُواةَ العِلْمِ كَثيرٌ و رُعاتَهُ قَليلٌ . ^۵

۹۱۰.عنه عليه السلام :مَن نَصَبَ نَفْسَهُ للنّاسِ إماما فَلْيَبدأ بتعليمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تعليمِ غيرِهِ ، و لْيَكُنْ تأديبُهُ بسِيرَتِهِ ، قبلَ تأديبِهِ بِلِسانِهِ . ^۶

۹۱۱.عنه عليه السلام :لا يُقيمُ أمْرَ اللّهِ سُبحانَهُ إلاّ مَنْ لا يُصانِعُ و لا يُضارِعُ و لا يَتَّبِعُ المَطامِعَ . ^۷

«آيا آن كه به سوى حق راه مى نمايد ، به پيروى سزاوارتر است يا آن كه راه نمى نمايد مگر آنكه خود راهنمايى شود؟ شما را چه مى شود؟ چگونه داورى مى كنيد؟».

«خدا او را بر شما برگزيده و به دانايى و توانايىِ او بيفزوده است».

حديث:

۹۰۷.امام على عليه السلام :اين امر (امامت) را به دوش نمى كشد مگر كسى كه اهل شكيبايى، بينش و آگاهى از سررشته امور باشد.

۹۰۸.امام على عليه السلام :امام بايد انديشه اى خرد ورز، زبانى گويا و دلى خروشان در راه برپايى حق داشته باشد.

۹۰۹.امام على عليه السلامـ در وصف امامان ـفرمود : دين را دريافتند، دريافتى از سر آگاهى و پايبندى، نه دريافتى شنيدارى و گفتارى ؛ كه راويان علم بسيارند و پايبندان بدان اندك.

۹۱۰.امام على عليه السلام :هر كه خود را پيشواى مردم كند بايد پيش از آموزش ديگران به آموزش خويش بپردازد و پيش از آن كه[ديگران را]به گفتار ادب كند بايد به كردار خود تربيت نمايد.

۹۱۱.امام على عليه السلام :فرمان خدا را بر پا نمى دارد جز كسى كه [در اجراى حكم خدا ]سازش نكند و همرنگ جماعت نشود و در پى طمع خويش نرود.

۹۰۴.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن باتَ ليلةً لا يَعرِفُ فيها إمامَ زمانِهِ ماتَ مِيتةً جاهليّةً . ^۱

153

مَن لا يَعرِفُ الإمامَ و لا يُنكِرُهُ

۹۰۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : ......... فإنْ جَهِلَهُ و عاداهُ فَهُوَ مُشرِكٌ ، و إنْ جَهِلَهُ و لَم يُعادِهِ و لَم يُوالِ لَهُ عَدُوّا فَهُوَ جاهِلٌ و لَيس بِمُشْرِكٍ . ^۲

۹۰۶.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن لَم يَعْرِفْنا و لَم يُنْكِرْنا كانَ ضالاًّ حتّى يَرْجِعَ إلَى الهُدَى الّذي افْتَرَضَ اللّهُ عَلَيْهِ مِنْ طاعَتِنا الواجِبةِ ، فإن يَمُتْ على ضَلالَتِهِ يَفْعَلِ اللّهُ بهِ ما يَشاءُ . ^۳

(انظر) عنوان 314 «الضّلالة» .

154

شَرائِطُ الإمامَةِ و خَصائِصُ الإمامِ

الكتاب:

وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمّا صَبَرُوا وَ كانُوا بِآياتِنا يُوقِنوُنَ» . ^۴

۹۰۴.امام صادق عليه السلام :هر كس يك شب را بدون شناخت امام روزگار خود سپرى كند به مرگ جاهلى مرده است.

153

كسى كه امام را نمى شناسد و او را انكار هم نمى كند

۹۰۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه او (امام) را نشناسد و با وى دشمنى كند مشرك است، و اگر امام را نشناسد اما با او دشمنى نورزد و با دشمن وى نيز دست دوستى ندهد، جاهل است، نه مشرك.

۹۰۶.امام صادق عليه السلام :كسى كه ما را نشناسد و منكر ما هم نباشد گمراه است، تا آن كه به سوى هدايتى كه خدا بر او واجب كرده، يعنى لزوم اطاعت از ما، برگردد. و اگر در حال گمراهى اش بميرد، خدا با او هر طور كه خود بخواهد عمل مى كند.

154

شرايط امامت و ويژگيهاى امام

قرآن:

«از ميان آن قوم ، پيشوايانى پديد آورديم كه چون شكيبايى ورزيدند و به نشانه هاى ما يقين داشتند، با امر ما به هدايت مردم پرداختند».