۱۰۰۱.عنه عليه السلام :ألاَ فالحَذَرَ الحَذَرَ مِنْ طاعةِ ساداتِكُمْ و كُبَرائكُمُ الّذينَ تَكَبَّروا عَن حَسَبِهِمْ ، و تَرفَّعوا فَوْقَ نَسَبِهِمْ ......... فإنّهُمْ قواعدُ أساسِ العَصَبيّةِ ، و دعائمُ أركانِ الفِتْنَةِ، و سُيوفُ اعْتِزاءِ الجاهليّةِ . ^۱

۱۰۰۲.عنه عليه السلام :احْذَروا على دِينِكُمْ ثَلاثةً : ......... و رَجُلاً آتاهُ اللّهُ عزّ و جلّ سُلطانا فَزَعَمَ أنَّ طاعَتَهُ طاعةُ اللّهِ ، و مَعْصيتَهُ مَعْصيةُ اللّهِ، و كَذَبَ ، لِأَنـهُ لا طاعةَ لِمَخْلوقٍ في مَعْصيةِ الخالِقِ ......... إنّما الطّاعةُ للّهِ و لِرَسولِهِ و لِوُلاةِ الأمْرِ ، و إنّما أَمَرَ اللّهُ عزّ و جلّ بطاعةِ الرَّسولِ لأنَّهُ مَعْصومٌ . ^۲

۱۰۰۳.عنه عليه السلام :بَعَثَ النَّبيُّ صلى الله عليه و آله جَيْشا و أمَّرَ عَلَيْهِمْ رَجُلاً و أمَرَهُمْ أنْ يَسْتَمِعوا لَهُ و يُطيعوا ، فأجَّجَ نارا و أمَرَهُمْ أنْ يَقْتَحِموا فيها ، فأبى قومٌ أنْ يَدْخُلوها و قالوا : إنّا فَرَرْنا مِنَ النّار. و أرادَ قومٌ أنْ يَدْخُلوها ، فَبَلَغَ ذلكَ النّبيَّ صلى الله عليه و آله فقالَ : لو دَخَلوها لَم يَزالوا فيها ، و قالَ : لا طاعةَ في مَعْصيةِ اللّهِ ، إنّما الطّاعةُ في المَعْروفِ . ^۳

۱۰۰۱.امام على عليه السلام :هان، زنهار! زنهار! از فرمانبرى مهتران و بزرگانتان كه به شرافت خانوادگى خود نازيدند ^۴ و تبار خويش را برتر ديدند ......... آنان پايه هاى عصبيت اند و ستونهاى فتنه و شمشيرهاى تفاخر جاهلى.

۱۰۰۲.امام على عليه السلام :نسبت به دين خود از سه كس برحذر باشيد : ......... و مردى كه خداوند عزّ و جلّ به او قدرت (حكومت) داده است و او بگويد كه اطاعت از او، اطاعت از خداست و نافرمانى از او نافرمانى از خداست. او دروغ مى گويد؛ زيرا از فرمان هيچ آفريده اى كه بر خلاف فرمان آفريدگار باشد نبايد اطاعت كرد ......... فقط بايد از خدا و پيامبرش و اولو الامر اطاعت كرد و خداوند عزّ و جلّ به اطاعت كردن از پيامبر فرمان داده، چون او معصوم است.

۱۰۰۳.امام على عليه السلام :پيامبر صلى الله عليه و آله سپاهى را گسيل داشت و مردى را فرمانده آنان كرد و به سپاهيان فرمود تا دستورهاى او را بشنوند و اطاعت كنند . او آتشى بيفروخت و به سپاهيان دستور داد خود را در آن بيندازند. گروهى از ورود به آتش سر باز زده گفتند: ما از آتش گريخته ايم و گروهى تصميم گرفتند وارد آتش شوند. اين خبر به پيامبر صلى الله عليه و آله رسيد، فرمود: اگر به ميان آتش مى رفتند براى هميشه در آتش بودند. آن گاه فرمود: در معصيت خدا نبايد از كسى اطاعت كرد بلكه فقط در خوبيها بايد فرمان برد.

(انظر) الأمر بالمعروف و النهي عن المنكر : باب 2646 . الحقّ : باب 894 .
السلطان : باب 1840 ـ 1843.

172

لا طاعَةَ لِمَن لَم يُطِعِ اللّهَ سُبحانَهُ

الكتاب:

وَ قالُوا رَبَّنا إِنّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ كُبَرَاءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلاَ» . ^۱

الحديث:

۹۹۸.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :لا طاعةَ لِمَنْ لَمْ يُطِعِ اللّهَ . ^۲

۹۹۹.عنه صلى الله عليه و آله :يا عليُّ ، أربعةٌ مِنْ قَواصِمِ الظَّهْرِ : إمامٌ يَعصي اللّهَ و يُطاعُ أمْرُهُ ......... . ^۳

۱۰۰۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :احْذَروا على دِينِكُمْ ثَلاثةً: رَجُلٌ آتاهُ اللّهُ القرآنَ ، و رَجُلٌ آتاهُ اللّهُ سُلطانا فقالَ : مَنْ أطاعَني فَقَدْ أطاعَ اللّهَ، و مَنْ عَصاني فَقَدْ عَصَى اللّهَ ! و قَد كَذَبَ ، لا يَكونُ لِمَخْلوقٍ خَشْيَةٌ دُونَ الخالِقِ . ^۴

172

ممنوعيت فرمانبرى از كسى كه فرمانبر خداوند سبحان نيست

قرآن:

«و گفتند: پروردگار ما! ما از مهتران و بزرگان خود فرمان برديم و آنها ما را گمراه كردند».

حديث:

۹۹۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از كسى كه فرمانبردار خدا نيست، نبايد فرمان برد.

۹۹۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اى على! چهار چيز كمر شكن است: پيشوايى كه خدا را نافرمانى مى كند ولى فرمانش را مى برند ......... .

۱۰۰۰.امام على عليه السلام :از سه كس بر دينِ خود بترسيد: مردى كه خداوند [ قرائت و فهم ]قرآن را به او داده است و مردى كه خداوند قدرت در اختيارش نهاده است و بگويد: هر كه مرا اطاعت كند خدا را اطاعت كرده است و هر كه مرا نافرمانى كند خدا را نافرمانى كرده است! او دروغ مى گويد. هيچ آفريده اى، جز از آفريدگار نبايد ترسى داشته باشد.