۱۰۴۵.عنه عليه السلام :اندَمَجْتُ على مَكْنونِ عِلمٍ لو بُحْتُ بهِ لاضْطَرَبْتُمُ اضْطِرابَ الأرشِيَةِ فِي الطَّوِيِّ البعيدةِ . ^۱

۱۰۴۶.عنه عليه السلام :و إنّ هاهُنا لَعِلما جَمّا ـ و أشارَ إلى صدرِه ـ و لكنّ طُلاّبَهُ يَسيرٌ ، و عن قليلٍ يَنْدَمونَ لو فَقَدوني . ^۲

۱۰۴۷.عنه عليه السلام :إنّ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله علّمَني ألفَ بابٍ مِن الحلالِ و الحرامِ ، و مِمّا كانَ و مِمّا يكونُ إلى يومِ القيامةِ ، كلُّ بابٍ مِنها يَفتَحُ ألفَ بابٍ ، فذلكَ ألفُ ألفِ بابٍ ، حتّى علِمتُ عِلمَ المَنايا و البَلايا و فَصلَ الخِطابِ . ^۳

۱۰۴۸.عنه عليه السلام :لقد فُتِحَتْ ليَ السُّبُلُ ، و عُلِّمتُ الأنْسابَ ، و اُجرِيَ ليَ السَّحابُ ، و عُلِّمتُ المَنايا و البَلايا و فَصْلَ الخِطابِ . ^۴

(انظر) موسوعة الإمام عليّ بن أبي طالب في الكتاب و السنّة و التاريخ : القسم الحادي عشر، السؤال «طلب العلم» : باب 1703 .
القرآن : باب 3242 .

۱۰۴۵.امام على عليه السلام :دانشى در سينه نهان دارم كه اگر آن را آشكار سازم همچون ريسمانهاى دلوِ آويخته در چاهى عميق به لرزه درمى آييد.

۱۰۴۶.امام على عليه السلامـ با اشاره به سينه خود ـفرمود : در اين جا دانش بسيارى است اما خواستاران آن اندكند و زودا كه پشيمان شوند آن گاه كه مرا نيابند.

۱۰۴۷.امام على عليه السلام :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله هزار باب از حلال و حرام و از آنچه بوده و تا قيامت خواهد بود به من آموخت، كه از هر باب آن هزار باب گشوده مى شود، كه هزار هزار باب خواهد شد، چندان كه دانش مرگ و ميرها و بلايا و فصل الخطاب ^۵ را فرا گرفتم.

۱۰۴۸.امام على عليه السلام :راهها براى من گشوده و [علم ]نسب ها به من آموخته شده و ابرها برايم به حركت درآمده اند و دانش مرگ و ميرها و بلايا و فصل الخطاب به من آموخته شده است.

182

عِلمُ الإمامِ عَلِيٍّ عليه السلام

۱۰۴۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :و اللّهِ، ما نَزلَتْ آيةٌ إلاّ و قَد علِمْتُ فِيمَ نَزَلت ، و أينَ نَزلَتْ ، و على مَن نَزلَتْ . إنّ ربّي وَهبَ لي قَلبا عَقولاً، و لسانا طَلْقا سَؤولاً . ^۱

۱۰۴۳.عنه عليه السلام :ما نَزلَتْ عليهِ [علَى النّبيِّ صلى الله عليه و آله ]آيةٌ في ليلٍ و لا نهارٍ و لا سماءٍ و لا أرضٍ و لا دُنيا و لا آخِرَةٍ ......... إلاّ أقرَأَنِيها و أمْلاها علَيَّ ، فكَتَبْتُها بيدِي ، و علَّمَني تأويلَها و تفسيرَها ، و ناسِخَها و مَنسوخَها ، و مُحكَمَها و مُتَشابِهَها ، و خاصَّها و عامَّها ، و أينَ نَزلَتْ ، و فيمَ نَزلَتْ إلى يومِ القيامةِ . ^۲

۱۰۴۴.عنه عليه السلامـ في خُطبتِه لمّا بُويِعَ بالخلافةِ ـ: يا معشرَ النّاسِ، سَلُوني قبلَ أن تَفْقِدوني ، سَلُوني فإنّ عندي عِلمَ الأوَّلينَ و الآخِرِينَ. أمَا و اللّهِ لو ثُنِيَ لي الوِسادُ لَحَكَمْتُ بينَ أهلِ التّوارةِ بتَوراتِهم ......... ـ ثُمّ قالَ : ـ سَلُوني قبلَ أن تَفْقِدوني ، فوالّذي فَلَقَ الحَبّةَ و بَرأَ النَّسَمَةَ لو سَألتُموني عن آيةٍ آيةٍ لأخبَرتُكُم بوقتِ
نُزولِها و في مَن نَزلَتْ . ^۳

182

دانش امام على عليه السلام

۱۰۴۲.امام على عليه السلام :به خدا قسم، هيچ آيه اى نازل نشد مگر آن كه من دانستم درباره چه چيز و در كجا و درباره چه كسى نازل شده است. پروردگارم به من دلى خردمند و زبانى گشاده و پرسشگر بخشيد.

۱۰۴۳.امام على عليه السلام :هيچ آيه اى، نه در شب و نه در روز، نه در آسمان و نه زمين ، نه درباره دنيا و نه درباره آخرت ......... بر آن حضرت (پيامبر صلى الله عليه و آله ) نازل نشد، مگر اين كه آن را براى من خواند و به من املا كرد و من آن را به دست خود نوشتم و تأويل و تفسير و ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه و خاص و عام آن [آيه] را و اين كه در كجا و درباره چه چيز تا روز قيامت نازل شده، همه را به من آموخت.

۱۰۴۴.امام على عليه السلامـ در خطبه اى، پس از آن كه مردم با او به عنوان خليفه بيعت كردند ـفرمود : اى مردم! پيش از آن كه مرا از دست دهيد از من بپرسيد . از من سؤال كنيد ؛ زيرا دانش اولين و آخرين نزد من است. سوگند به خدا كه اگر بر مسند داورى تكيه زنم ميان پيروان تورات بر اساس تورات آنان داورى مى كنم و .........
[آن گاه فرمود :] از من بپرسيد پيش از آن كه مرا از دست دهيد. سوگند به آن كه دانه را شكافت و انسان را آفريد اگر از آيه آيه قرآن بپرسيد به شما خواهم گفت كه چه وقت و درباره چه كسى نازل شده است.