۱۶۲۶.عنه عليه السلامـ و قد سألَهُ بعضُ الزَّنادِقةِ : أجِدُ اللّهَ يقولُ :«إنّا عَرَضنا الأمانةَ ......... »، فما هذهِ الأمانةُ و مَن هذا الإنسانُ ؟ و ليس مِن صِفةِ العزيزِ الحكيمِ التَلْبيسُ على عبادِه ـ: أمّا الأمانةُ الّتي ذَكَرتَها فهِي الأمانةُ الّتي لا تَجِبُ و لا تَجوزُ أنْ تكونَ إلاّ في الأنبياءِ و أوصيائهِم ^۱ .

۱۶۲۷.عنه عليه السلامـ في صِفَةِ المَلائكةِ ـ: جَعَلَهُمُ اللّهُ فيما هُنالِكَ أهلَ الأمانَةِ على وَحيِهِ ، و حَمَّلَهُم إلَى المُرسَلينَ وَدائعَ أمرِهِ و نَهيِهِ ^۲ .

۱۶۲۸.عنه عليه السلامـ في صِفَةِ الأنبياءِ ـ: مُتَحَمِّلي وَدائعِ رِسالاتِهِ ، قَرنا فقَرنا ، حتّى تَمَّت بِنَبيِّنا محمّدٍ صلى الله عليه و آله حُجَّتُهُ ^۳ .

۱۶۲۹.عنه عليه السلام :فاللّهَ اللّهَ أيُّها النّاسُ ، فيما استَحفَظَكُم (أحفَظَكُم) مِن كِتابِهِ ، و استَودَعَكُم مِن حُقوقِهِ ؛ فإنّ اللّهَ سُبحانَهُ لَم يَخلُقكُم عَبَثا ، و لَم يَترُككُم سُدىً ^۴ .

۱۶۲۶.امام على عليه السلامـ در پاسخ به زنديقى كه از ايشان پرسيد: مى بينم كه خدا مى گويد: « ما عرضه كرديم امانت را ......... » . اين امانت چيست و اين انسان كيست؟ و خداوند عزيز حكيم را اين صفت نشايد كه حقيقت را از بندگانش پوشيده دارد ـفرمود: امانتى كه گفتى، امانتى است كه جز براى پيامبران و اوصياى آنان شايسته و بايسته نيست.

۱۶۲۷.امام على عليه السلامـ در وصف فرشتگان ـفرمود : خداوند آنان را در آنجا امانتداران وحى خويش قرار داد و سپرده هاى امر و نهى خود را به وسيله آنان براى پيامبران فرستاد.

۱۶۲۸.امام على عليه السلامـ در وصف پيامبران ـفرمود : پيام هاى خداوند را كه به آنان سپرده شده بود نسل به نسل به دوش كشيدند، تا آنكه با پيامبر ما محمّد صلى الله عليه و آله ، حجّت او تمام و كامل شد.

۱۶۲۹.امام على عليه السلام :اى مردم! از خدا بترسيد و كتاب او را كه پاسدارى اش را از شما خواسته پاس داريد و حقوقش را كه نزد شما به وديعه سپرده محافظت كنيد؛ زيرا خداوند سبحان شما را بيهوده نيافريده و به حال خود [بدون وظيفه و تكليف ]رهايتان نكرده است.

۱۶۲۳.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :صاحِبُ الوَديعَةِ و البِضاعَةِ مُؤتَمَنانِ ^۱ .

۱۶۲۴.عنه عليه السلام :كَلُّ ما كانَ مِن وَديعَةٍ و لَم تَكُن مَضمونَةً لا تَلزَمُ ^۲ .

(انظر) الكافي : 5 / 238 باب «ضمان العارية و الوديعة».

309

الأمانَةُ الإلهِيَّةُ

الكتاب:

(إِنّا عَرَضْنا الْأَمانَةَ عَلَى السَّماوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَها الاْءِنْسانُ إِنَّهُ كانَ ظَلُوما جَهُولاً) ^۳ .

الحديث:

۱۶۲۵.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ فيما كانَ يُوصي بهِ أصحابَه ـ: ثُمّ أداءُ الأمانةِ، فَقد خابَ مَن ليس مِن أهلِها، إنّها عُرِضتْ علَى السّماواتِ المَبْنِيّةِ و الأرَضينَ المَدْحُوّةِ و الجِبالِ ذاتِ الطُّولِ المَنْصوبةِ فلا أطولَ و لا أعرضَ و لا أعلى و لا أعظمَ مِنها ، و لوِ امْتَنعَ شيءٌ بطُولٍ أو عَرضٍ أو قُوّةٍ أو عِزٍّ لامْتَنَعنَ ، و لكنْ أشْفَقْنَ مِن العُقوبةِ و عَقَلْنَ ما جَهِلَ مَن هُو أضعَفُ مِنهُنَّ ، و هُو الإنسانُ «إنّه كانَ ظَلُوما جَهُولاً»^۴ .

۱۶۲۳.امام صادق عليه السلام :كسى كه وديعه اى را به او سپرده اند و كسى كه سرمايه اى را براى تجارت در اختيارش گذاشته اند امين هستند (ضمان و تاوان به عهده آنان نيست) .

۱۶۲۴.امام صادق عليه السلام :هر متاعى كه به رسم وديعه سپرده شود و مضمونه (مانند عاريه طلا و نقره) نباشد، تاوان ندارد.

309

امانت الهى

قرآن:

«ما اين امانت را بر آسمانها و زمين و كوهها عرضه داشتيم، از به دوش كشيدن آن سر باز زدند و از آن ترسيدند و انسان آن امانت را به دوش گرفت، او هميشه ستمكار و نادان بوده است».

حديث:

۱۶۲۵.امام على عليه السلامـ در سفارش به اصحابش ـفرمود : ديگر، گزاردن امانت است و آن كه امانتگزار نيست زيانكار است، امانت به آسمانهاى افراشته و زمينهاى گسترده و كوههاى بلندِ بر پا داشته، عرضه شد و چيزى بلندتر، گسترده تر، فرازتر و بزرگتر از اين سه چيز نيست. پس اگر چيزى به خاطر بلندى يا گستردگى يا نيرومندى و يا صلابت، امانت را نمى پذيرفت آن سه بودند. ولى [تنها ]از عقوبت ترسيدند و چيزى را دانستند، كه ناتوانتر از آنها ندانست، و آن انسان است «و انسان هميشه ستمكار و نادان بوده است».