«يَقُولُونَ لَوْ كانَ لَنا مِنَ الْأَمْرِ شَيْءٌ ما قُتِلْنا هَاهُنا قُلْ لَوْ كُنْتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلى مَضاجِعِهِمْ» . ^۱

وَ اللّهُ خَلَقَكُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَكُمْ أَزْوَاجا وَ ما تَحْمِلُ مِنْ أُنْثى وَ لا تَضَعُ إِلاّ بِعِلْمِهِ وَ ما يُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ وَ لا يُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلاّ فِي كِتَابٍ إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللّهِ يَسِيرٌ» . ^۲

الحديث:

۸۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنَّ مَعَ كُلِّ إنسانٍ ملَكَينِ يَحفَظانِهِ، فإذا جاءَ القَدَرُ خَلَّيا بَينَهُ و بَينَهُ ، و إنَّ الأجلَ جُنَّةٌ حَصِينةٌ . ^۳

۸۹.عنه عليه السلامـ لَمّا خُوِّفَ مِن الغِيلةِ ـ: و إنَّ عَلَيَّ مِن اللّهِ جُنّةً حَصِينةً ، فإذا جاءَ يومي انفرَجَتْ عنّي و أسْلَمَتْني، فحينَئذٍ لا يَطِيشُ السَّهْمُ ، و لا يَبرأُ الكَلْمُ . ^۴

۹۰.عنه عليه السلام :كَفى بالأجَلِ حِرْزا ، إنَّهُ ليسَ أحدٌ مِن النّاسِ إلاّ و مَعهُ حَفَظةٌ مِن اللّهِ يَحفَظونَهُ أنْ لا يَتَردّى في بِئرٍ ، و لا يَقَعَ علَيهِ حائطٌ ، و لا يُصيبَهُ سَبُعٌ ، فإذا جاءَ أجلُهُ خَلَّوا بينَه و بينَ أجلِهِ . ^۵

«مى گويند: اگر ما را در اين كار اختيارى بود، اين جا كشته نمى شديم. بگو: اگر در خانه هاى خود هم بوديد، كسانى كه كشته شدن بر آنها مقرّر شده بود قطعا [با پاى خود] به سوى قتلگاههاى خويش مى رفتند».

«و خدا شما را از خاك و سپس از نطفه آفريد، آن گاه جفتهاى يكديگر قرارتان داد. هيچ زنى آبستن نمى شود و نمى زايد مگر به علم او. و عمر هيچ سالخورده اى به درازا نمى كشد و از عمر كسى كاسته نمى گردد جز آن كه همه در كتابى نوشته شده است. و اين كارها بر خداوند آسان است».

حديث:

۸۸.امام على عليه السلام :هر انسانى دو فرشته نگاهبان دارد، ليك هر گاه تقدير فرا رسد ، او را با آن تنها مى گذارند. همانا اجل ، حفاظى استوار است.

۸۹.امام على عليه السلامـ چون او را از كشته شدن ناگهانى (ترور شدن) ترساندند ـفرمود : خداوند براى من حفاظى محكم قرار داده است و چون روز [مرگ ]من فرا رسد، آن حفاظ كنار مى رود و مرا تسليم [مرگ ]مى كند. در آن هنگام، نه تير به خطا مى رود و نه زخم بهبود مى يابد.

۹۰.امام على عليه السلام :نگاهبانىِ اجل كافى است. هيچ كس نيست مگر آن كه نگهبانانى از سوى خداوند بر او گماشته اند كه نمى گذارند در چاهى بيفتد يا ديوارى بر سر او آوار شود يا خوراك درنده اى گردد، اما چون اجلش فرا رسد او را با اجلش تنها مى گذارند .

16

الأجَلُ

۸۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :خَلَقَ الآجالَ فأطالَها و قَصَّرَها، و قدَّمَها و أخَّرَها ، و وصَلَ بالموتِ أسبابَها . ^۱

۸۱.عنه عليه السلام :الأجلُ مَساقُ النَّفْسِ ، و الهَرَبُ مِنه مُوافاتُهُ . ^۲

۸۲.عنه عليه السلام :أصدَقُ شيءٍ الأجلُ . ^۳

۸۳.عنه عليه السلام :لا شيءَ أصدقُ مِن الأجلِ . ^۴

۸۴.عنه عليه السلام :أقربُ شيءٍ الأجلُ . ^۵

۸۵.عنه عليه السلام :نِعْمَ الدَّواءُ الأجلُ . ^۶

۸۶.عنه عليه السلام :نَفَس المَرءِ خُطاهُ إلى أجَلِهِ . ^۷

۸۷.عنه عليه السلام :مَن راقبَ أجلَهُ اغتَنمَ مَهَلَهُ . ^۸

17

الأجَلُ حِصْنٌ حَصينٌ

الكتاب:

وَ ما كانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلاّ بِإِذْنِ اللّهِ كِتَابا مُؤَجَّلاً» . ^۹

16

اجل

۸۰.امام على عليه السلام :[خداوند ،] اجلها (مدت عمرها) را مشخص ساخته، برخى را كوتاه و برخى را دراز گردانيد و پاره اى را پس و برخى را پيش انداخت و عوامل آنها را به مرگ ، پيوند داد (موجبات به سر آمدن اجل را فراهم آورد).

۸۱.امام على عليه السلام :اجل ، ميدان رفتن جان است و گريز از مرگ، رسيدن به آن.

۸۲.امام على عليه السلام :راست ترين چيز، اجل است.

۸۳.امام على عليه السلام :چيزى راست تر از اجل (مرگ) نيست.

۸۴.امام على عليه السلام :نزديكترين چيز، اجل است.

۸۵.امام على عليه السلام :خوب دارويى است اجل.

۸۶.امام على عليه السلام :نَفَسهاى آدمى گامهاى او به سوى مرگ است.

۸۷.امام على عليه السلام :هر كه مراقب اجل خود باشد، فرصتهايش را غنيمت مى شمارد.

17

اجل، دژى استوار

قرآن:

«و هيچ كس جز به فرمان خدا نمى ميرد، مهلتى است تعيين شده».