111
ميزان الحكمه ج 01

۴۱۹.عنه عليه السلام :لا تُكْثِرَنَّ العِتابَ ؛ فإنّه يُورِثُ الضَّغِينةَ و يَدعُو إلى البَغْضاءِ . ۱

۴۲۰.عنه عليه السلام :أحسِنْ لِلمَماليكِ الأدبَ ، و أقْلِلْ الغَضَبَ، و لا تُكْثِرِ العَتَبَ في غيرِ ذَنْبٍ ، فإذا استحَقَّ أحدٌ مِنهُم ذَنبا فَأَحْسِنِ العَذْلَ فَإنَّ العَذْلَ مَعَ العَفوِ أشدُّ مِنَ الضَّرْبِ لمَنْ كانَ لَهُ عَقلٌ . ۲

۴۲۱.عنه عليه السلامـ في عهدِه إلَى الأشترِ ـ: لا يَكُونَنَّ المُحسنُ و المُسيءُ عندَكَ بمنزلةٍ سَواءٍ ، فإنّ ذلكَ تَزهيدٌ لأهلِ الإحسانِ في الإحسانِ، و تَدريبٌ لأهلِ الإساءةِ علَى الإساءةِ، فألزِمْ كُلاًّ منهُمْ ما ألزمَ نفسَهُ ، أدَبا منكَ . ۳

۴۲۲.عنه عليه السلام :استِصْلاحُ الأخيارِ بإكْرامِهِمْ ، و الأشرارِ بتأديبِهِمْ . ۴

۴۲۳.عنه عليه السلام :لا تكونَنَّ مِمّنْ لا تَنفَعُهُ العِظَةُ إلاّ إذا بالغتَ في إيلامِه ؛ فإنّ العاقلَ يتّعظُ بِالآدابِ، و البهائمُ لا تَتّعظُ إلاّ بِالضّربِ . ۵

۴۲۴.عنه عليه السلام :إذا لَوّحْتَ للعاقلِ فَقد أوْجَعتَهُ عِتابا . ۶

۴۲۵.عنه عليه السلام :عُقوبةُ العُقَلاءِ التَّلْويحُ ، عُقوبةُ الجُهَلاءِ التَّصْريحُ . ۷

۴۱۹.امام على عليه السلام :زياد سرزنش نكن، كه سرزنش زياد كينه مى آورد و به دشمنى مى انجامد.

۴۲۰.امام على عليه السلام :بردگان را نيكو تربيت كن و كمتر خشم گير و بى جهت كسى را زياد سرزنش نكن و اگر يكى از ايشان به خاطر ارتكاب گناهى سزاوار سرزنش شد، پس به نيكى ملامت كن؛ چرا كه ملامتِ همراه با گذشت، براى كسى كه عاقل باشد از زدن دردناك تر است.

۴۲۱.امام على عليه السلامـ در فرمانش به مالك اشتر ـنوشت : نبايد نيكوكار و بدكردار در چشم تو يكسان باشند، كه اين امر رغبت نيكوكار را در نيكى كم مى كند و بدكردار را به بدى وا مى دارد، بنا بر اين با هر يك چنان باش كه شايسته آن است.

۴۲۲.امام على عليه السلام :اصلاح كردن نيكان با گرامى داشتن آنهاست، و اصلاح كردن بدكاران با تأديب (تنبيه) آنان.

۴۲۳.امام على عليه السلام :از كسانى مباش كه اندرز به حالشان سودى ندارد مگر آن كه كاملاً سرزنش شوند. شخص عاقل به ادب پند مى گيرد، و ستوران جز با زدن به راه در نمى آيند.

۴۲۴.امام على عليه السلام :كنايه زدن به خردمند، سرزنشى دردآور براى اوست.

۴۲۵.امام على عليه السلام :كيفر خردمندان، كنايه زدن است و كيفر نادانان آشكارا گفتن.

1.غرر الحكم : ۱۰۴۱۲.

2.تحف العقول : ۸۷.

3.تحف العقول : ۱۳۰.

4.بحار الأنوار : ۷۸/۸۲/۸۱.

5.نهج البلاغة: الكتاب۳۱.

6.غرر الحكم : ۴۱۰۳.

7.غرر الحكم : ۶۳۲۸ ـ ۶۳۲۹ .


ميزان الحكمه ج 01
110

۴۱۴.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :دَع ابنَكَ يَلعبْ سَبْعَ سِنينَ ، و يُؤدَّبْ سَبعا ، و ألزِمْهُ نفسَكَ سبعَ سنينَ ، فإنْ أفلَحَ ، و إلاّ فإنّهُ مَن لا خَيْرَ فيهِ . ۱

۴۱۵.عنه عليه السلام :يُؤدَّبُ الصَّبيُّ علَى الصَّومِ ما بينَ خَمْسَ عَشْرةَ سَنةً إلى سِتَّ عَشرةَ سنةً . ۲

۴۱۶.عنه عليه السلام :احمِلْ صَبيَّكَ حتّى يأتيَ على سِتِّ سنينَ ، ثُمّ أدِّبْهُ في الكُتّابِ سِتَّ سنينَ ، ثمّ ضُمَّهُ إليكَ سَبْعَ سنينَ فأدِّبْهُ بأدبِكَ ، فإنْ قَبِلَ و صَلُحَ و إلاّ فَخَلِّ عَنهُ . ۳

(انظر) الحدود : باب 757.

69

ما يَنبَغي رِعايَتُه فِي التَّأدِيبِ

۴۱۷.بحار الأنوار :نَهَى رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله عنِ الأدبِ عندَ الغَضَبِ . ۴

۴۱۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لا أدبَ مَعَ غَضَبٍ . ۵

۴۱۴.امام صادق عليه السلام :فرزندت را تا هفت سالگى بگذار بازى كند، بعد از آن، هفت سال او را ادب [و دانش ]آموز و هفت سال او را همراه خود كن؛ اگر درست شد كه شده ، و گر نه خيرى در او نيست.

۴۱۵.امام صادق عليه السلام :پسر بچّه را بايد از پانزده شانزده سالگى بر روزه گرفتن تأديب كرد.

۴۱۶.امام صادق عليه السلام :فرزند خود را تا شش سالگى آزاد بگذار، سپس شش سال او را سواد و ادب آموز. بعد از آن، هفت سال او را با خود داشته باش و آداب خودت را به او بياموز. اگر تربيت پذير بود و اصلاح شد كه شده ، و گرنه او را به حال خودش وا گذار.

69

آنچه در تربيت بايد رعايت شود

۴۱۷.بحار الأنوار :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله از تأديب [و تنبيه ]كردن به هنگام خشم نهى فرمود.

۴۱۸.امام على عليه السلام :در هنگام خشم تأديبى نيست.

1.بحار الأنوار : ۱۰۴/۹۵/۴۰.

2.بحار الأنوار : ۱۰۳/۱۶۲/۶.

3.مكارم الأخلاق : ۱/۴۷۸/۱۶۴۸.

4.بحار الأنوار:۷۹/۱۰۲/۲.

5.. غرر الحكم : ۱۰۵۲۹.

  • نام منبع :
    ميزان الحكمه ج 01
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    هفتم
تعداد بازدید : 127700
صفحه از 608
پرینت  ارسال به