۵۷۲.عنه عليه السلام :كلُّ شيءٍ في القرآنِ «أو» فصاحِبُهُ بِالخيارِ ، يَختارُ مَا يشاءُ . ^۱

۵۷۳.عنه عليه السلام :ليسَ شيءٌ ممّا حَرّمَ اللّهُ إلاّ و قَدْ أحَلَّهُ لِمَن اضطُرَّ إليهِ . ^۲

۵۷۴.عنه عليه السلامـ لمّا سُئلَ عنِ الجُنُبِ يَغتسِلُ، فيَنْتَضِحُ الماءُ من الأرضِ في الإناءِ ـ: لا بأسَ ، هذا ممّا قالَ اللّهُ تعالى : «ما جَعَلَ عَلَيْكُم فِي الدِّينِ مِن حَرَجٍ»^۳ . ^۴

۵۷۲.امام صادق عليه السلام :«اَو» [ به معناى «يا»] در قرآن نشان دهنده آزادى عمل است، [ مكلّف ]هر طرف را بخواهد برمى گزيند.

۵۷۳.امام صادق عليه السلام :هيچ چيزى نيست كه خداوند حرام كرده باشد، مگر اين كه آن را براى فرد مضطر حلال نموده است.

۵۷۴.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به سؤال از حكم ترشّح آب غسلِ انسان جُنُب كه بر اثر برخورد با زمين، درون ظرف مى افتد ـفرمود : اشكالى ندارد. اين از مواردى است كه خداوند فرموده است: «در دين براى شما سختى قرار نداده است».

103

ما حَجَبَ اللّهُ

۵۶۴.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :ما حَجَبَ اللّهُ عنِ العبادِ فَهُوَ مَوضوعٌ عَنْهُم . ^۱

۵۶۵.عنه عليه السلام :إنّ اللّه يَحْتَجُّ علَى العِبادِ بما آتاهُمْ و عَرَّفَهُم . ^۲

(انظر) عنوان 99 «الحجّة».

104

الاُصولُ المُختَلِفَةُ

۵۶۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :حُكْمِي علَى الواحِدِ حُكْمي علَى الجَماعةِ . ^۳

۵۶۷.عنه صلى الله عليه و آله :إنّ النّاسَ مُسَلَّطونَ على أموالِهِم . ^۴

۵۶۸.عنه صلى الله عليه و آله :كلُّ ما كانَ في أصلِ الخِلْقةِ فَزَادَ أو نَقُصَ فهو عَيْبٌ . ^۵

۵۶۹.عنه صلى الله عليه و آله :المسلمونَ عندَ شُروطِهم . ^۶

۵۷۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :أبْهِمُوا ما أبهمَهُ اللّهُ . ^۷

۵۷۱.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :قَضى رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله بينَ أهلِ المدينةِ في مَشارِبِ النَّخْلِ أنّه لا يُمْنَعُ نَقْعُ الشّيءِ ، و قضَى بينَ أهلِ الباديةِ أنّه لا يُمنعُ فَضْلُ ماءٍ لِيُمنعَ به فضلُ كَلاءٍ ، و قال : لا ضَرَرَ و لا ضِرارَ . ^۸

103

آنچه را خدا پوشيده داشته است

۵۶۴.امام صادق عليه السلام :هر چه را خداوند از بندگان پوشيده داشته، [تكليف و مسؤوليت] آن از گردنشان برداشته شده است.

۵۶۵.امام صادق عليه السلام :خداوند با آنچه به بندگان داده و به ايشان شناسانده است، بر آنان احتجاج مى كند.

104

اصول گوناگون

۵۶۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حكم من درباره فرد، درباره جماعت نيز صادق است.

۵۶۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مردم اختياردار ثروت خود هستند.

۵۶۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر چيزى كه در اصل خلقت وجود داشته باشد، كم يا زياد بودن آن عيب است. ^۹

۵۶۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مسلمانان بايد به شروط خود پايبند باشند.

۵۷۰.امام على عليه السلام :آنچه را خداوند مبهم گذاشته است شما نيز مبهم گذاريد.

۵۷۱.امام صادق عليه السلام :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله براى مردم مدينه درباره آبيارى نخلستان چنين حكم كرد كه نبايد مانع استفاده مردم از آب اضافى شد. و براى باديه نشينان چنين حكم كرد كه نبايد جلو آب اضافى را گرفت، تا اضافى مرتع گرفته شود ^۱۰ و فرمود: زيان رساندن به خود و ديگران ممنوع است.