۷۵۳.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :طُوبى لِمَنْ لَم تُلْهِهِ الأمانِيُّ الكاذِبَةُ . ^۱

۷۵۴.عنه عليه السلام :كَمْ مِنْ نِعمةٍ للّهِ على عبدِهِ في غَيْرِ أملِهِ ، و كَمْ مِنْ مُؤَمِّلٍ أملاً الخِيارُ في غَيرِهِ . ^۲

۷۵۵.عنه عليه السلامـ مِن دُعائهِ يومَ عَرَفةَ ـ: أعُوذُ بكَ مِن دُنيا تَمنعُ خَيْرَ الآخِرةِ ، و مِن حَياةٍ تَمنعُ خيرَ المَماتِ ، و مِن أملٍ يَمنعُ خيرَ العَملِ . ^۳

124

الأمَلُ وَ الأجَلُ

۷۵۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنّ آدمَ قَبْلَ أن يُصيبَ الذَّنْبَ كانَ أجلُهُ بينَ عَيْنَيْهِ و أملُهُ خَلْفَهُ ، فلمّا أصابَ الذَّنْبَ جَعَلَ اللّهُ أملَهُ بينَ عَيْنَيْهِ و أجلَهُ خَلْفَهُ ، فلا يَزالُ يُؤَمِّلُ حتّى يَمُوتَ . ^۴

۷۵۷.تنبيه الخواطر :رُويَ أنّهُ [رسول اللّه ] صلى الله عليه و آله أخَذَ ثلاثةَ أعْوادٍ فَغَرَسَ عُودا بين يَدَيْهِ و الآخَرَ إلى جَنْبِهِ ، و أمّا الثّالثُ فأبْعَدَهُ و قالَ : هَل تَدْرُونَ ما هذا ؟ قالوا : اللّهُ و رسولُهُ أعْلَمُ . قالَ : هذا الإنسانُ ، و هذا الأجلُ ، و هذا الأملُ يَتَعاطاهُ ابنُ آدمَ و يَخْتَلِجُهُ الأجلُ دُونَ الأملِ . ^۵

۷۵۳.امام صادق عليه السلام :خوشا كسى كه آرزوهاى پوچ، او را سرگرم و غافل نكرده باشد.

۷۵۴.امام صادق عليه السلام :بسا نعمتى كه خداوند به بنده اش مى دهد بى آن كه آرزويش را كرده باشد و بسا كسى كه آرزوى چيزى داشته و خلاف آن نصيبش شده است.

۷۵۵.امام صادق عليه السلامـ در دعاى خويش در روز عرفه ـگفت : خدايا! به تو پناه مى برم از دنيايى كه مانع خير آخرت مى شود و از زندگانى اى كه مانع نيكو مردن مى گردد و از آرزويى كه مانع كار نيك شود.

124

آرزو و اجل

۷۵۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آدم عليه السلام پيش از آن كه مرتكب گناه شود اجلش در برابر ديدگان او بود و آرزويش پشت سرش. اما چون گناه ورزيد خداوند آرزويش را جلو چشم او نهاد و اجلش را پشت سرش. اين است كه آدمى تا دم مرگ همچنان آرزو دارد.

۷۵۷.تنبيه الخواطر :روايت شده كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله سه قطعه چوب برداشت و يكى را در مقابل خود در زمين فرو برد و ديگرى را در كنار آن و سومى را دورتر قرار داد، آنگاه فرمود: آيا مى دانيد اينها چيست؟ گفتند: خدا و پيامبرش بهتر مى دانند. فرمود: اين انسان است، اين اجل و آن ديگرى آرزوست كه آدميزاده به دنبالش مى رود، اما اجل در مى رسد و او به آرزو نمى رسد.

۷۴۴.عنه عليه السلام :الأملُ كالسَّرابِ : يَغِرُّ مَنْ رَآهُ ، و يُخْلِفُ مَن رَجاهُ . ^۱

۷۴۵.عنه عليه السلام :الأملُ خادِعٌ غارٌّ ضارٌّ . ^۲

۷۴۶.عنه عليه السلام :الأمانِيُّ تُعْمي عُيُونَ البصائرِ . ^۳

۷۴۷.عنه عليه السلام :الأملُ سُلطانُ الشَّياطِينِ على قُلُوبِ الغافِلِينَ . ^۴

۷۴۸.عنه عليه السلام :الأملُ أبَدا في تَكْذِيبٍ . ^۵

۷۴۹.عنه عليه السلام :ثَمَرَةُ الأملِ فَسادُ العَمَلِ . ^۶

۷۵۰.عنه عليه السلام :إنّ الأملَ يُسْهي القلبَ ، و يُكْذِبُ الوَعْدَ ، و يُكْثِرُ الغَفْلَةَ ، و يُورِثُ الحَسْرَةَ . ^۷

۷۵۱.عنه عليه السلام :إنَّ الأملَ يُذْهِبُ العقلَ ، و يُكْذِبُ الوَعدَ ، و يَحُثُّ علَى الغَفْلَةِ ، و يُورِثُ الحَسْرَةَ . فأكْذِبوا الأملَ ؛ فإنّه غَرُورٌ ، و إنَّ صاحِبَهُ مَأزُورٌ . ^۸

۷۵۲.عنه عليه السلام :اعْلَمُوا أنّ الأملَ يُسْهي العقلَ ، و يُنْسي الذِّكْرَ . فأكْذِبُوا الأملَ ، فإنّه غَرُورٌ ، و صاحِبُهُ مغْرُورٌ . ^۹

۷۴۴.امام على عليه السلام :آرزو چون سراب است كه بيننده اش را مى فريبد و اميدوارش را مأيوس مى سازد.

۷۴۵.امام على عليه السلام :آرزو، گمراه كننده، فريبنده و زيانبار است.

۷۴۶.امام على عليه السلام :آرزوها، چشمان بصيرت را كور مى كنند.

۷۴۷.امام على عليه السلام :آرزو، مايه چيرگى شيطانها بر دلِ غافلان است.

۷۴۸.امام على عليه السلام :آرزو، همواره دروغ مى گويد.

۷۴۹.امام على عليه السلام :ثمره آرزو، تباهى كار است.

۷۵۰.امام على عليه السلام :آرزو، دل را به گمراهى مى كشاند، وعده دروغ مى دهد، غفلت بسيار به بار مى آورد، و حسرت بر جاى مى گذارد.

۷۵۱.امام على عليه السلام :آرزو عقل را مى برد، وعده پوچ مى دهد، به غفلت ترغيب مى كند و حسرت به بار مى آورد. پس، آرزو را دروغ شماريد، كه آرزو فريبنده است و آرزومند گناهكار است.

۷۵۲.امام على عليه السلام :بدانيد كه آرزو، خرد را به غفلت و گمراهى مى كشاند و خدا را از ياد انسان مى برد؛ پس، آرزو را دروغين دانيد كه آرزو فريبنده است و آرزومند، فريب خورده.