۱۵۸۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :أفضلُ الإيمانِ الأمانةُ ، أقْبَحُ الأخلاقِ الخِيانةُ ^۱ .

۱۵۹۰.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :ثلاثٌ لم يَجعلِ اللّهُ عزّ و جلّ لأحدٍ فيهنّ رُخْصةً: أداءُ الأمانةِ إلَى البَرِّ و الفاجرِ ، و الوفاءُ بالعَهدِ للبَرِّ و الفاجرِ ، و بِرُّ الوالِدَينِ بَرَّينِ كانا أو فاجِرَينِ ^۲ .

۱۵۹۱.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :الأمانةُ غِنىً ^۳ .

۱۵۹۲.عنه عليه السلام :انْظُرْ ما بَلغَ بهِ عليٌّ عليه السلام عندَ رسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، فإنَّ عليّا عليه السلام إنّما بَلغَ ما بَلغَ بهِ عندَ رسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله بصِدقِ الحديثِ و أداءِ الأمانةِ ^۴ .

(انظر) الصدق : باب 2163 .

304

إطلاقُ وُجوبِ أدائِها

۱۵۹۳.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ لَمّا قَرأَ هذهِ الآيةَ :«و مِن أهلِ الكتابِ مَنْ إن تَأمَنْهُ ......... »^۵ـ: كَذَبَ أعداءُ اللّهِ ، ما مِن شيءٍ كانَ في الجاهليّةِ إلاّ و هُو تَحتَ قَدَمي إلاّ الأمانةَ ، فإنّها مُؤَدّاةٌ إلَى البَرِّ و الفاجرِ ^۶ .

۱۵۸۹.امام على عليه السلام :برترين ايمان امانتدارى است، و زشت ترين اخلاق خيانت كردن است.

۱۵۹۰.امام باقر عليه السلام :سه چيز است كه خداوند عزّ و جلّ به هيچ كس در آنها اجازه اى نداده است: برگرداندن امانت به نيك و بد، وفا كردن به عهد و پيمان با نيك و بد، و نيكى كردن به پدر و مادر ، خوب باشند يا بد.

۱۵۹۱.امام صادق عليه السلام :امانتدارى، [مايه ]توانگرى است.

۱۵۹۲.امام صادق عليه السلام :ببين على عليه السلام به سبب چه چيز آن منزلت را نزد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله پيدا كرد، همان را پيروى كن. او، در حقيقت، با راستگويى و امانتدارى ، آن مقام و منزلت را نزد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله يافت.

304

برگرداندن امانت در هر حال واجب است

۱۵۹۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ پس از تلاوت آيه «و بعضى از اهل كتابند كه اگر او را امين شمرى ......... » ـفرمود : دشمنان خدا دروغ گفته اند [كه مى توان امانت را به غير همكيشان باز نگرداند] . هر چه را در جاهليت رسم بوده زير پا مى گذارم مگر امانتدارى را. امانت را بايد به نيكوكار و بدكار برگرداند.

303

الأمانَةُ

الكتاب:

(وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُونَ ) . ^۱

(وَ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَ مِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لاَ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلاَّ مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قائِمَا ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لَيْسَ عَلَيْنَا فِي الأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ وَ يَقُولُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ) ^۲ .

(انظر) البقرة : 283 ، النساء : 58 ، المؤمنون : 8 ، المعارج : 32.

الحديث:

۱۵۸۷.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :لا تَنْظروا إلى كَثرةِ صَلاتِهِم و صَومِهِم ، و كَثرةِ الحَجِّ ، و المعروفِ ، وَ طَنطَنَتِهِم باللّيلِ! و لكنِ انْظُروا إلى صِدقِ الحديثِ و أداءِ الأمانةِ ^۳ .

۱۵۸۸.عنه صلى الله عليه و آله :ما مِن عَبدٍ يُعلَمُ مِنهُ الحِرصُ على أداءِ الأمانَةِ إلاّ أدَّى اللّهُ تعالى عَنهُ ، فإن ماتَ و لَم يُؤَدِّها و قَد عَلِمَ اللّهُ تعالى مِنهُ الحِرصَ على أدائها قَيَّضَ اللّهُ تعالى لَهُ مَن يُؤَدِّيها عَنهُ بَعدَ مَوتِهِ ^۴ .

303

امانتدارى

قرآن:

«و آنان كه رعايت كننده امانتها و پيمان خود هستند».

«و از اهل كتاب كسى است كه اگر بار شترى نزدش به امانت گذارى آن را به تو برمى گرداند و از آنان كسى [نيز] هست كه اگر دينارى به او امانت سپارى آن را به تو باز نمى گرداند، مگر آنكه دائما بر [سر] وى به پا ايستى. اين بدان سبب است كه آنان گفتند: در مورد كسانى كه كتاب آسمانى ندارند بر زيان ما راهى نيست. و بر خدا دروغ مى بندند، با اينكه خودشان هم مى دانند».

حديث:

۱۵۸۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :به زيادى نماز كسان و روزه و حجّ و بخشش و ناله هاى شبانه آنها نگاه نكنيد، بلكه راستگويى و امانتدارى شان را بنگريد.

۱۵۸۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ بنده اى نيست كه معلوم شود به باز گرداندن امانت حريص است، مگر اينكه خداوند متعال از طرف او اداى امانت كند. پس، اگر بميرد و امانت را برنگردانده باشد و خداوند متعال بداند كه براى بازگرداندن آن حرص مى زده است، خداوند بعد از مرگش كسى را بگمارد كه آن امانت را از جانب او ادا كند.