۱۷۹۷.تفسير القمّي عن الإمام الصادق عليه السلام :البَرْزَخُ القبر و فيه الثَّوابُ و العِقابُ بين الدُّنيا و الآخِرَةِ . و الدليل على ذلك أيضا قول العالم عليه السلام : و اللّهِ ، ما نخاف علَيكُم إلاّ البَرْزخَ . ^۱

۱۷۹۸.الكافي عن عمرو بن يزيد :قال الصّادقُ عليه السلام: و اللّه ، أتَخَوَّفُ علَيكُم في البَرزَخِ ! قلتُ : و ما البَرْزخُ ؟ قالَ : القَبرُ ، مُنذُ حينِ مَوتِهِ إلى يومِ القيامةِ . ^۲

352

ردُّ ما رُويَ أنّ أرواحَ المُؤمِنينَ في حَواصلِ طُيورٍ خُضْرٍ

۱۷۹۹.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ فيما رُوِيَ أنَّ أرواحَ المؤمنينَ في حَواصِلِ طُيورٍ خُضْرٍ حَولَ العَرشِ ـ: لا ، المؤمنُ أكرَمُ علَى اللّهِ مِن أنْ يَجعلَ رُوحَهُ في حَوصَلَةِ طَيرٍ ، لكنْ في أبْدانٍ كأبْدانِهِم . ^۳

۱۸۰۰.عنه عليه السلام :فإذا قَبضَهُ اللّهُ عزّ و جلّ صَيّرَ تلكَ الرُّوحَ في قالَبٍ كقالَبِهِ في الدُّنيا ، فيَأكُلونَ و يَشْرَبونَ ، فإذا قَدِمَ علَيهِمُ القادِمُ عَرَفوهُ بتِلكَ الصُّورةِ الّتي كانتْ في الدُّنيا . ^۴

۱۷۹۷.تفسير القمّى:امام صادق عليه السلام فرمود : «برزخ، ميانه دو چيز است؛ پاداش و كيفرى است كه در فاصله ميان دنيا و آخرت به انسان مى رسد». دليل بر اين مطلب سخن داناى اهل بيت عليهم السلام است كه فرمود: به خدا سوگند! من براى شما، جز از برزخ نمى ترسم.

۱۷۹۸.الكافىـ به نقل از عمرو بن يزيد ـ: امام صادق عليه السلام فرمود : به خدا سوگند از برزخ بر شما مى ترسم. عرض كردم: برزخ چيست؟ فرمود: گور، از زمان مرگ تا روز رستاخيز.

352

نادرستى گفته هايى كه جان مؤمنان را در چينه دان پرندگانى سبز رنگ مى داند

۱۷۹۹.امام صادق عليه السلامـ در نقد اين روايت كه ارواح مؤمنان در چينه دانهاى پرندگانى سبز رنگ است كه بر گرد عرش مى چرخند ـفرمود : خير، مؤمن در پيشگاه خداوند گرامى تر از آن است كه روح او را در چينه دان مرغى قرار دهد، بلكه روح آنان در پيكرهايى همچون پيكر خود آنان قرار دارد.

۱۸۰۰.امام صادق عليه السلام :چون خداوند عزّ و جلّ جان مؤمن را بستاند، روحش را به كالبدى همچون كالبد وى در دنيا مى برد و مى خورند و مى آشامند و هرگاه كسى بر ايشان وارد شود او را با همان چهره اى كه در دنيا داشته، مى شناسند.

351

البَرْزَخُ

الكتاب:

(وَ مِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ) . ^۱

(انظر) آل عمران : 169 ـ 171 ، المؤمنون : 99 ، 100 ، غافر : 11 .

الحديث:

۱۷۹۴.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلامـ في قولهِ تعالى :«و مِن و رائهم بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ»ـ: هو القَبرُ ، و إنَّ لَهُم فيهِ لَمَعيشَةً ضَنْكا . و اللّهِ ، إنّ القَبرَ لَرَوضَةٌ مِن رِياضِ الجنّةِ ، أو حُفْرةٌ مِن حُفَرِ النّارِ . ^۲

۱۷۹۵.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :سَلَكُوا في بُطونِ البَرْزخِ سَبيلاً ، سُلِّطَتِ الأرضُ علَيهِم فيهِ فأكَلَتْ مِن لُحومِهِم . ^۳

۱۷۹۶.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :البَرْزخُ القَبرُ ، و فيه الثَّوابُ و العِقابُ بينَ الدُّنيا و الآخِرَةِ . ^۴

351

برزخ

قرآن:

«و پشت سرشان برزخى است تا روز رستاخيز».

حديث:

۱۷۹۴.امام زين العابدين عليه السلامـ در تفسير آيه «و پشت سرشان برزخى است تا روزى كه برانگيخته شوند» ـفرمود : آن برزخ همان گور است و آنان در گور، زندگى تنگ و سختى دارند . به خدا سوگند كه گور، يا باغى از باغهاى بهشت است، و يا گودالى از گودالهاى دوزخ.

۱۷۹۵.امام على عليه السلام :[مردگان] به راهى در اندرونهاى برزخ قدم نهادند و زمين، در آن جا، بر آنان چيره گشت و گوشتهايشان را خورد.

۱۷۹۶.امام صادق عليه السلام :برزخ، همان گور است و در آن سزاى [انسان] در فاصله ميان دنيا و آخرت است.