ابو عبد اللّه ، مُصعَب بن زُبَير بن عوّام بن خُوَيلِد قريشى اسدى، در سال ۲۶ يا ۳۳ ق ، در دوران خلافت عثمان ، زاده شد و بر معاويه وارد گرديد. برادرش عبد اللّه بن زبير، او را حاكم عراق كرد . او از بصره شروع نمود و سپس با مختار جنگيد و او را كُشت و سرش را براى برادرش عبد اللّه بن زبير فرستاد. سپس [برادرش] او را به مدّت يك سال ، از حكمرانى عراق ، بركنار كرد و در اواخر سال ۶۸ ق ، او را به كار برگرداند و كوفه را هم به آن افزود ، تا اين كه در سال ۷۰ يا ۷۱ يا ۷۲ ق در دوران عبد الملك بن مروان در عراق، كشته شد و سرش بر نيزه براى عبد الملك فرستاده شد. همسرش ، سكينه دختر امام حسين عليه السلام بود.
